Finanse 1 , finanse
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
ISTOTA I FUNKCJE FINANSÓW 1.1. OKREŚLENIE FINANSÓW Znaczenie terminu „finanse" potocznie jest uważane za równoznaczne ze znaczeniem terminu „zasoby pieniężne"'. W terminologii ekonomicznej słowem finanse określa się natomiast stosunki ekonomiczne, polegające na gromadzeniu, podziale i wydatkowaniu zasobów pieniężnych". Te dwa określenia są sobie bliskie, z tym iż pierwsze z nich nawiązuje do kategorii statycznej zasobów pieniężnych, drugie daje dynamiczne ujęcie zasobów pieniężnych w ich ruchu. W literaturze przedmiotu przy określaniu terminu „finanse" nawiązuje się do ich treści, którą są zjawiska pieniężne. W związku z tym że jedynym możliwym sposobem prezentacji zjawisk w sferze realnej jest wyrażanie ich w pieniądzu(w związku z wykorzystywaniem pieniądza w roli miary nakładów i efektów w procesach produkcji, a także w roli miary w procesach spożycia' indywidualnego i zbiorowego,) należy odpowiedzieć na pytanie, czy wszystkie zjawiska pieniężne są objęte zakresem treściowym pojęcia finanse Jednak Wykorzystywanie pieniądza w roli miary wielkości realnych nie wymaga rzeczywistej obecności zasobów pieniężnych, których gromadzenie i podział było podstawą określenia finansów. Płynie stąd wniosek, że nie ma podstawy do obejmowania pojęciem finanse wykorzystywania pieniądza jako ewidencyjnej miary procesów produkcji i spożycia, czy też generalnie procesów gospodarczych. Tak więc pojęcie finansów obejmuje tylko te zjawiska pieniężne, które są związane z kreacją i ruchem realnie istniejących zasobów pieniądza, bądź też z zaciąganiem zobowiązań do uruchomienia zasobów pieniężnych w przyszłości. Zjawiska pieniężne, które w podanej wyżej definicji zostały włączone do pojęcia finansów, mają odzwierciedlenie jeżeli chodzi o przeszłość -w ewidencji księgowej i w statystyce, -jeżeli zaś chodzi o przyszłość -w różnego rodzaju planach finansowych i prognozach. Trzeba przy tym zauważyć, Planowanie finansowe stanowi instrument kierowania przyszłym przebiegiem zjawisk pieniężnych, nie ogranicza się tylko do odzwierciedlenia przewidywanego przebiegu zjawisk finansowych w przyszłości. Zawiera ono decyzje co do: a) osiągania przychodów pieniężnych i b) realizacji pieniężnych wydatków w takich obszarach i granicach, w których podmiot planujący ma swobodę decydowania, przy uwzględnieniu różnego rodzaju ograniczeń. Różni się ono od prognozowania,(aktywnie kształtującego zjawiska pieniężne ) które polega na biernym przewidywaniu zjawisk pieniężnych będących efektem działań niezależnych od podmiotu sporządzającego prognozę. Jednak zarówno - planowanie finansowe - jak i pieniężna ewidencja i statystyka stanowiące ważne instrumenty zarządzania przebiegiem zjawisk pieniężnych nie są włączane do określenia finansów z uwagi na jego odmienność od ruchu realnych zasobów pieniądza i wiążących zobowiązań pieniężnych. celowe jest wprowadzenie dodatkowego pojęcia gospodarki finansowej. Gospodarka finansowa obejmuje działania podmiotów w dziedzinie zjawisk pieniężnych, polegających na: a) przygotowaniach do przeprowadzenia wszelkiego rodzaju operacji pieniężnych, b) faktyczną realizację tych operacji pieniężnych c) ewidencję i analizę operacji pieniężnych zrealizowanych w przeszłości, m.in. w celu przygotowania decyzji co do działań na przyszłość. Oprócz określenia pojęć finansów i gospodarki finansowej potrzebne jest także zdefiniowanie pojęcia polityki finansowej. Polityka finansowa oznacza dokonywanie zarówno wyboru celów, które mają być osiągnięte w wyniku gospodarki finansowej, jak też i metod czy sposobów działania dla osiągnięcia wybranych celów. Politykę finansową realizują różne jednostki gospodarujące, a treść polityki finansowej zależy od podmiotu, który prowadzi gospodarkę finansową. Gospodarstwo domowe wyznacza sobie - zazwyczaj - cele w dziedzinie osiągania dochodów i w dziedzinie konsumpcji, z czego wynika struktura wydatków konsumpcyjnych, lub w dziedzinie gromadzenia oszczędności oraz ich wykorzystywania, np. na inwestycje mieszkaniowe czy na zakup dóbr konsumpcyjnych trwałego użytku. Natomiast celem polityki finansowej przedsiębiorstwa zazwyczaj jest zwiększanie jego wartości poprzez: -poprawę jakości produkcji, -doskonalenie marketingu i inne działania zmierzające do umocnienia pozycji firmy na rynku, jak też - przez maksymalizację wielkości zysku w dłuższym okresie. Wybór tych celów realizacji polityki finansowej przedsiębiorstwa wymaga dokonania też wyboru instrumentów najbardziej przydatnych dla ich realizacji, np. przez ustalenie sposobów sięgania do zasobów rynku kapitału dla finansowania projektów rozwojowych (kredyt bankowy, emisja obligacji, emisja nowych akcji). Polityka finansowa państwa obejmuje wybór celów i instrumentów ich realizacji dla całej gospodarki narodowej, a więc ma charakter makroekonomiczny. Ogólnym celem polityki finansowej państwa jest tworzenie w danych warunkach przesłanek dla możliwie optymalnego bytu społeczeństwa przez: - stymulowanie trwałego rozwoju gospodarczego i możliwie pełnego wykorzystania potencjału gospodarczego (w tym zasobów siły roboczej przez zwalczanie przymusowego bezrobocia), - przez zapewnienie krajowi bezpieczeństwa zewnętrznego i wewnętrznego, - przez możliwie najlepsze zaspokojenie potrzeb społecznych w dziedzinie konsumpcji zbiorowej, a także - przez zapewnienie minimum egzystencji członkom społeczeństwa, którzy z takich czy innych powodów nie są w stanie samodzielnie go osiągnąć. Finanse jako zjawiska pieniężne, polegające przede wszystkim na ruchu zasobów pieniądza, są bardzo ściśle powiązane ze sferą zjawisk realnych czy rzeczowych w gospodarce. Zjawiska realne obejmują: - procesy produkcji dóbr i usług, - ich wymiany w obrocie towarowym na rynkach krajowych i zagranicznych, - ich alokacji w procesach konsumpcji (indywidualnej i zbiorowej), c) w procesach akumulacji (nagromadzenia nowych składników majątku trwałego i zapasów dóbr jednorazowego użytku). Towarowy charakter produktów sprawia, że jednostki gospodarujące mogą wejść w ich posiadanie w zasadzie wyłącznie poprzez transakcje kupna-sprzedaży; bezpośredni podział produktów ma znaczenie tylko marginesowe. Z tego względu można twierdzić, że finanse w gospodarce towarowej są podstawowym instrumentem podziału wartości rzeczowych (wartości użytkowych) między różne sfery zastosowania (produkcja, spożycie) i między różne jednostki gospodarujące. Poprzez finanse, na drodze kupna i sprzedaży, dokonuje się podziału także niefinansowych składników majątku, które występują w postaci papierów wartościowych. Z określenia finansów jako zjawisk pieniężnych związanych z gromadzeniem i wydatkowaniem funduszy pieniężnych wynika także określenie przedmiotu nauki finansów: Nauka finansów: jako jedna z gałęzi ogólnej nauki ekonomii, która traktuje o procesach gospodarczych i prawach rządzących tymi procesami jest nauką o zjawiskach i procesach pieniężnych. Przedmiotem nauki finansów jest ekonomiczna strona gospodarowania pieniądzem - w sektorze publicznym, - instytucjach finansowych, - przedsiębiorstwach i - gospodarstwach domowych. Nauka finansów zajmuje się przede wszystkim badaniem ruchu pieniądza: - jego tworzeniem (kreacją) w systemie bankowym, - krążeniem (cyrkulacją) między różnymi jednostkami gospodarującymi, osiadaniem (akumulacją) w postaci oszczędności i rezerw pieniężnych. Analiza ruchu pieniądza w nauce finansów nie jest jednak ograniczona do samych zjawisk pieniężnych: prowadzi się ją na tle i w związku z przebiegiem zjawisk w rzeczowej sferze gospodarowania. Stąd przedmiot zainteresowania nauki finansów nie różni się w zasadzie od przedmiotu badania ogólnej nauki ekonomii, zwłaszcza makroekonomii, która bada przebieg zjawisk ekonomicznych ...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pldoc.pisz.plpdf.pisz.plgbp.keep.pl
|
