Odnośniki

• Indeks
• Finanse - cwiczenia-[ www.potrzebujegotowki.pl ], analiza, Analiza i Ekonomia
• Finanse - tzw. skrypt książki Zadory,
• Finanse Ćwiczenia 08.05, GWSH
• Federalne rezerwy, Kryzys finansowy
• Finanse dla każdego - fragment, Inwestowanie
• Finanse publiczne-calość,
• Finanse, Prace pomocnicze
• Finanse, Zarządzanie
• Finanse1, Różne
• Finanse slownik,
• zanotowane.pl
• doc.pisz.pl
• pdf.pisz.pl
• miguel.keep.pl

FinanseI, wykłady

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

POZYCJA, ROLA I ZNACZENIE SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH W SYSTEMIE FINANSOWYM

System finansowy jest to mechanizm przepływu środków pieniężnych (jako podstawa siły nabywczej) pomiędzy produktami funkcjonującymi na rynku (w gospodarce).

Składa się z:

1.       Podmioty:

a)      finansowe

b)      niefinansowe

2.       Instrumenty finansowe.

3.       Rynki finansowe

4.       Zasady, na jakich funkcjonuje cały system finansowy (przepisy, uregulowania prawne)

Ad 1. Instytucja finansowa, która co najmniej z 75% swoich aktywów ma w formie pieniężnej (instrumentów finansowych w różnej formie np. obligacje, akcje, gotówka, należności, kredyt)

1.       sektor bankowy (banki komercyjne – sektor realny; NBP – finanse publiczne)

2.       sektor przedsiębiorstw

3.       sektor ubezpieczeniowy

4.       gospodarstwa domowe

5.       sektor finansów międzynarodowych

6.       sektor finansów publicznych

Są to podmioty sfery realnej (oprócz pkt. 6)

1.       budżet państwa

2.       jednostki sektora terytorialnego: gminy, powiaty, województwa, jednostki organizacyjno – prawne sektora finansów publicznych, powiaty grodzkie – miasta na prawach powiatu np. powyżej 100.000 mieszkańców; powiat ziemski

3.       fundusze celowe: ubezpieczenia obowiązkowe – ZUS, KRUS + NFOS, NFZ

4.       jednostki budżetowe – szkoły, służba zdrowia, policja

5.       zakłady budżetowe – przedszkola, baseny, teatr, MPO

6.       gospodarstwa pomocnicze – stołówki, warsztaty szkolne

NBP ma zakaz bezpośredniego finansowania deficytu budżetowego; obsługuje jedynie np. obligacje skarbu państwa

              Bank banków

              Bank państwa

Urząd skarbowy – instytucja pomocnicza; usługi na rzecz budżetu państwa

ZUS – Świadczy usługi na rzecz

Fundusze celowe – które mają na celu finansowanie istotnej z punktu widzenia państwa działalności; emeryci, kombatanci, środowiska.

publiczne

dobra              społeczne

              prywatne

SYSTEM FINANSOWY

·         Sfera realna

§         Dobra i usługi prywatne, bankowość, ubezpieczenia

·         Dobra i usługi publiczne i społeczne

DOBRA PRYWTNE są to dobra i usługi dostarczane przez rynek w wyniku transakcji kupna – sprzedaży pomiędzy nabywcami (konsumentami), a sprzedawcami (producentami); prawa własności i prawa pokrewne przechodzą na nabywcę.

Nabywanie praw odbywa się na zasadach indywidualnych (dobrowolnie) w wyniku realizacji określonych potrzeb.

PODSTAWOWE CECHY DÓBR PRYWATNYCH:

1.       dobra i usługi o charakterze prywatnym są dostarczane na rynek zgodnie z mechanizmem rynkowym (popyt i sprzedaż)

2.       dobra i usługi prywatne są dostarczane na rynek na zasadach negocjacji ustalenia cen transakcyjnych (akceptowanych przez obie strony)(cena równowagi rynkowej)

3.       dobra i usługi prywatne są dostarczane na rynek poprzez podanie ceny dla wszystkich nabywców. Transakcja dochodzi do skutku, gdy strony ją zaakceptują

4.       dobra i usługi prywatne są dostarczane na rynek zgodnie z mechanizmem wyłączenia z rynku nabywców. Wyłączenie to może następować poprzez:

-          potrzeby

-          ceny

Odpłatność za korzystanie z dóbr publicznych nie występuje tylko i wyłącznie w dobrach o charakterze naturalnym (wejście do rzeki i jeziora, parku). Odpłatność za korzystanie z dóbr publicznych ma charakter niepieniężny, lecz poprzez zróżnicowanie świadczenia (podatkowe i niepodatkowe – opłaty)

1.       są dostarczane na rynek w wyniku świadczenia usługi dóbr publicznych, które są określone przepisami prawnymi (konstytucja, ustawa)

2.       cena nie występuje tzn. są dostarczane z reguły poniżej kosztu

3.       odpłatność, która jest związana z wykorzystaniem dóbr publicznych nie jest adekwatna do kosztów wytworzenia

4.       nie występuje mechanizm wyłączenia z rynku

W ramach dóbr i usług o charakterze publicznym wyróżniamy sensu stricto (czynsze, klasyczne) te usługi i dobra, w których nie występuje odpłatność dodatkowa ze strony użytkowników.

Korzystanie z dóbr społecznych ma charakter zaspokojenia indywidualnych potrzeb obywateli.

Finanse publiczne są wyrazem stosunków społecznych, ekonomicznych i gospodarczych, które zachodzą w państwie w ramach procesu gromadzenia i wydatkowania (rozdysponowania) publicznych środków pieniężnych. Finanse publiczne to procesy związane z gromadzeniem i rozdysponowaniem publicznych środków pieniężnych. Procesy te odbywają się na podstawie obowiązujących przepisów prawnych i uregulowań regulujących funkcjonowanie sektora publicznego w Polsce.

1.       finanse publiczne są to zjawiska odbywające się na zasadach przymusu (charakter obligacyjny)

2.       finanse publiczne stanowią podstawę realizacji prywatnych funkcji państwa w stosunku do obywateli

3.       finanse publiczne stanowią podstawę zaspokojenia potrzeb egzystencjalnych

4.       głównym celem finansów publicznych nie jest osiąganie zysku, lecz świadczenie usług o charakterze społeczno socjalnym

5.       finanse publiczne poddane społecznej kontroli, co oznacza, że np. osoby publiczne mają obowiązek przedstawienia stanu majątkowego; jest obowiązek opublikowania ustawy budżetowej (zasada jawności)

W ramach finansów publicznych występuje majątek państwowy (publiczny) służący gromadzeniu środków pieniężnych.

FINANSE PUBLICZNE

Wpływy:                                                                                    Wydatki i rozchody                           

- dochody                                                                                    - dotacje

- przychody                                                                                    - ubezpieczenie społeczne

                                                                                                  - drogi

- społeczne, socjalne, składki na rzecz Unii

Dochód – środki pieniężne, które wpływają do budżetów podmiotów, zaliczane do sfery finansów publicznych na zasadach:

§         zgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi

§         dochody mają charakter obligacyjny

§         dochody mają charakter cykliczny

Wszystkie dochody są sumowane i rozdysponowane na określone wydatki (zasada dzielenia tortu)

Przychody – to środki pieniężne, które wpływają do budżetów podmiotów sektora finansów publicznych, ale są to środki pieniężne nieobligacyjne. Mają charakter sporadyczny, nie są przymusowe, z reguły wiążą się z koniecznością ich zwrotu w przyszłości albo koniecznością ponoszenia dodatkowych opłat, które związane są z ich pozyskaniem.

Ustawa o finansach publicznych określa je jako źródła finansowania deficytu budżetowego np. kredyty w bankach komercyjnych, pożyczki, emisje obligacji, prywatyzacja.

Przychody idą na konkretne rzeczy, nie trafiają w całości do budżetu.

KONCEPCJE I TEORIE FINANSÓW PUBLICZNYCH

(1. Monetaryści                                                                      (1. Teoria Keynsa

oparta na pieniądzu)                                                                      oparta na popycie jako źródło

wzrostu w gospodarce)

1.       Liberalna koncepcja finansów publicznych.

-          państwo i finanse publiczne powinny być ograniczone do minimum

-          preferowanie prywatnej formy własności

-          ograniczenie roli państwa do tzw. nocnego stróża tzn. wypełnianie funkcji związanych z obroną zewnętrzną, ochroną własności wymiaru sprawiedliwości, więziennictwa i administracji

-          ograniczenie obciążeń podatkowych głównie wśród przedsiębiorstw

Taka forma – kraje arabskie (związane z ropą)

2.       Teoria zrównoważonego budżetu.

J. B. Say

-          dążenie do jak najmniejszej wartości nominalnej budżetu

-          ograniczenie wydatków państwa tylko do niezbędnych np. ład wewnętrzny i obrona narodowa

-          ograniczone obciążenia podatkowe

-          podatki wykorzystywane tylko do celów fiskalnych stąd preferencja do opodatkowania pośredniego np. VAT. Ta forma opodatkowania charakteryzuje się pewną sprawiedliwością obciążeń (płaci ten, który korzysta

-          jeżeli deficyt budżetowy to musi być przeznaczony na finansowanie rozwoju gospodarki (oparta na praktyce liberalnej)

3.       Keynsowska teoria finansów publicznych i jej zwolenników.

-          gospodarka kapitalistyczna nie może funkcjonować bez zakłóceń – trzeba dążyć, aby te zakłócenia były jak najmniejsze, łagodzenie wahań koniunkturalnych

-          finanse publiczne są narzędziem interwencjonizmu państwa w gospodarkę poprzez podatki, pożyczki oraz instrumenty i kierunki wydatkowania (interwencjonizm państwowy – ręczne sterowanie gospodarką dopuszczanie do powstania deficytu budżetowego)

-          w gospodarce nie musi występować stan równowagi budżetowej, gdyż to ogranicza rozwój gospodarczy państwa

-          zwrócenie uwagi na finansowanie wydatków rządowych, aby gospodarka powróciła do stanu równowagi poprzez wykorzystanie zdolności wytwórczych i ograniczenie bezrobocia

-          zasadniczym kryterium stosowania instrumentów fiskalnych jest zapewnienie pełnego zatrudnienia i zapobieganie inflacji

4.       Ortodoksyjna koncepcja finansów publicznych Buchmana

-          ograniczenie roli państwa do finansów publicznych (rynek, siła popytu i podaży odgrywają główną rolę)

-          realizacja wydatków państwowych w imieniu i na rzecz całego społeczeństwa (np. na inwestycje służące wszystkim – drogi, stwarzanie miejsc pracy)

-          dążenie do zwiększania użyteczności pieniężnych środków publicznych (generują popyt wewnętrzny)

-          rozkładanie obciążeń podatkowych adekwatnie do użyteczności

-          wyróżnienie trzech systemów podatkowych

a)      system pogłębiający nierównomierny podział dochodów w społeczeństwie (duże obciążenia podatkowe ludzi najuboższych powodują, że osoby te wpłacają więcej do państwa niż otrzymują)

b)      system neutralny (wpłacamy tyle ile otrzymujemy)

c)       system redystrybucyjny (otrzymujemy więcej świadczeń niż wpłacamy do budżetu)

W ramach tej teorii występuje brak możliwości preferowania pewnych grup społecznych, które w gospodarce odgrywają istotną rolę. Powinny być stosowane jednakowe zasady społeczne i socjalne dla wszystkich równo (bez dodatków i preferencji na coś np. być kiedyś kimś)

5.       Koncepcja neoliberalnego nowego konserwatyzmu fiskalnego.

-          koncepcja ograniczająca interwencjonizm państwowy w gospodarce, gdyż ogranicza wzrost bezrobocia i wysoką inflację (inflacja występuje w gospodarce jako następstwo kierowania i finansowanie deficytu budżetowego oraz występowanie długu komunalnego

Jeden z przykładów monetarystycznego podejścia do sektora finansów publicznych decyduje gra sił rynkowych. Monetaryści uważają, że wzrost gospodarczy jest wynikiem dostosowania się podmiotów do zapotrzebowania zgłaszanego przez rynek.

6.       Teoria (koncepcja) ekonomii podażowej.

-          negatywny stosunek do funkcji finansów publicznych (alokacyjnej, stabilizacyjnej, redystrybucyjnej)

-          negatywny stosunek do występowania deficytu budżetowego i jego źródeł finansowania (efekt wypychania – do finansowania deficytu banki chętniej udzielą kredytu instytucji państwowej niż prywatnej)

-          negatywne nastawienie do strony podażowej gospodarki, a nie do popytu

-          ...