FinanseII, wykłady
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
FINANSE · to kategorie i stosunki pieniężne; · to ogół zjawisk pieniężnych powstających w związku z działalnością gospodarczą i społeczną człowieka (S. Owsiak); · to dziedzina nauki zajmująca się analiza jak ludzie lokują dostępne w danym czasie środki pieniężne (R.C.Merton); · to procesy gromadzenia i wydatkowania zasobów pieniężnych realizowane w związku z podziałem i wymianą produktu społecznego (produkcja, wymiana, konsumpcja, podział) CECHY FINANSÓW ¨pieniężny charakter (tworzywem finansów jest pieniądz, podstawowa kategoria zainteresowań wyrażająca się w pieniądzu, interesuje nas przepływ pieniądza) ¨występują w procesach ekonomicznych i społecznych ¨rola państwa i stanowionego przez nie prawa jest tu znacznie większa niż w innych obszarach procesów ekonomicznych: ·monopol pieniądza ma państwo ·państwo określa jakie instytucje i na jakich zasadach mogą zapewnić przepływ pieniądza finanse bowiem są podstawowym narzędziem realizacji polityki państwa; PAŃSTWO bowiem kontroluje finanse; określa w jakiej formie płacimy między sobą. ISTOTA PIENIĄDZA, JAKO PODSTAWOWEJ KATEGORII FINANSÓW FUNKCJE PIENIĄDZA · miernika wartości (pieniądz jest uniwersalnym, doskonałym narzędziem pomiaru, wyrażania i agregowania wartości) · środka wymiany (pieniądz jest narzędziem cyrkulacji) · środka płatniczego (pieniądz jest narzędziem poboru, podziału i wydatkowania dochodu) · środka gromadzenia bogactwa – TEZAURYZACJI (za pomocą pieniądza gromadzimy i przechowujemy wartość) · pieniądza światowego TEORIE PIENIĄDZA · usiłują wyjaśnić istotę pieniądza · to zbiór uporządkowanych poglądów zmierzających do wyjaśnienia czym jest pieniądz, co określa jego wartość, oraz z czego wynika jego zdolność do realizacji przypisywanych mu funkcji. SPOSOBY PATRZENIA NA PIENIĄDZ teorie metalistyczne – wartość pieniądza i zdolność do realizacji jego funkcji wywodzą się z przesłanek wewnętrznych (z tego z czego pieniądz jest wykonany) þ TEORIA TOWAROWA według niej pieniądz to towar pełniący funkcję powszechnego ekwiwalentu, odpowiada na pytanie czym jest pieniądz, co określa pieniądz i z czego wynika jego wartość; wartość towaru określa ludzka praca wartość towary jest określana przez rozmiary niezbędnej i społecznie akceptowanej ludzkiej pracy potrzebnej do jej wytworzenia wartość towaru wyrażona jest w pieniądzu wartość towaru to wartość jednego towaru wyrażona w wartości drugiego towaru pieniądz lepszy jest wypierany z rynku przez pieniądz gorszy teorie nominalistyczne - wartość pieniądza i zdolność do realizacji jego funkcji wywodzą się z przesłanek zewnętrznych (to z czego pieniądz jest wykonany nie jest istotne) þ TEORIA KONWENCYJNA jej autorem jest ARYSTOTELES, mówi o tym że pieniądz jest wytworem umowy społecznej jaką zawarli miedzy sobą członkowie określonych społeczeństw dla ułatwienia rozwoju gospodarczego; członkowie ci tworzą wspólnotę monetarną (gpieniądz nie istnieje po za społeczeństwem gteoria nie wyjaśnia co określa wartość pieniądza) þ TEORIA FUNKCJONALNA jej autorem jest A. WAGNER, mówi o tym że wszystko co pełni funkcję pieniądza jest pieniądzem þ TEORIA PAŃSTWA jej autorem jest KNAPP, definiował pieniądz jemu współczesny (czyli koniec XIX i początek XX wieku), mówi o tym, że pieniądz jest wynikiem porządku prawnego stanowionego przez państwo; państwo określa co jest pieniądzem, jaka jest jego funkcja, co stanowi pieniądz oraz państwo wyjaśnia respektowanie tego pieniądza þ TEORIA ASYGNATOWA jej twórcą jest ARYSTOTELES, według tej teorii pieniądz jest certyfikatem (asygnatą), której posiadacz jest uprawniony do nabycia określonej cząstki produktu społecznego (wymiana, dochód), wyjaśni od czego zależy wartość pieniądza. PIENIĄDZ I POSTACI PIENIĄDZA PIENIĄDZ – współczesna nominalistyczna definicja pieniądza – jest prawnie określonym i społecznie akceptowanym środkiem płatniczym, który może wyrażać, przechowywać i przenosić wartość, i którego wartość pozostaje w ścisłym związku z rozmiarami produktu społecznego. POSTAĆ PIENIĄDZA W GOSPODARCE REALNA pieniądz istnieje rzeczywiście i faktycznie oraz występuje w postaci zasobu lub przepływa między tymi zasobami. · pieniądz realizuje tu funkcję środka wymiany, środka płatniczego i środka gromadzenia bogactwa. IDEALNA pieniądz wykorzystywany jako wyrażania pomiaru i agregowania wartości ·pieniądz realizuje tu wyłącznie funkcję miernika wartości. ZJAWISKA FINANSOWE: þ KRYTERIUM POSTACI I FUNKCJI PIENIĄDZA zjawiska pieniężne to takie procesy gospodarcze, w których pieniądz występuje w jakiejkolwiek postaci i w którejkolwiek ze swych funkcji zjawiska finansowe (sensu stricto) to te spośród zjawisk, w których pieniądz występuje w postaci realnej. Do zjawisk finansowych nie zaliczamy tych procesów społecznych o gospodarczych, w których pieniądz występuje w postaci idealnej. Zjawiska finansowe są zatem szczególnym rodzajem, przypadkiem zjawisk pieniężnych, w których pieniądz występuje w postaci przepływu lub zasobu. þ KRYTERIUM WYSTĘPOWANIA ZWIĄZKÓW PRZYCZYNOWO – SKUTKOWYCH zjawiska elementarne (proste) to takie zjawiska, w których posługujemy się kategorią pieniężną, ale nie rodzi ona związków przyczynowo – skutkowych (np. kursy walut, procent, stawka podatkowa) zjawiska złożone to takie zjawiska, które najczęściej występują w związku ze zjawiskami elementarnymi, ale towarzyszą im pewne zależności o charakterze przyczynowo – skutkowym. To takie zjawiska, w których pieniądz nabiera cech dynamicznych; są one na ogół determinowane przez zjawiska elementarne (np. zaakceptowanie przez nabywcę ceny, powoduje przepływ pieniądza między nabywcą i sprzedawcą) SYSTEMATYKA ZJAWISK FINANSOWYCH Ze względu na przedmiot zjawiska finansowe dzielimy na: ·przychodowe ·rozchodowe ·dochodowe ·wydatkowe ·kosztowe ·kredytowe ·pożyczkowe ·gotówkowe ·bezgotówkowe ·transferowe ·oszczędnościowe ·ubezpieczeniowe ·itd. DOCHÓD to najszersza kategoria jeśli chodzi o przepływ pieniądza; · dochód według kategorii ogólno finansowej to każde zdarzenie gospodarcze, którego efektem jest wzrost zasobów pieniężnych podmiotu gospodarczego · dochód według prawa podmiotowego to przychód podmiotu gospodarczego pomniejszony o koszty jego uzyskania · dochód według ustawy o finansach publicznych to część rozchodu (środki publiczne składają się z trzech części: dochodu, przychodu u bezzwrotnych środków pochodzących z zagranicy) CECHY WSPÓLNE KREDYTY POŻYCZKI · są umowami · są to umowy o charakterze konsensualnym (obydwie strony muszą się zgadzać) · osoba zaciągająca kredyt lub pożyczkę mogą mieć dodatkowe dochody i może zwiększyć swoje wydatki ponad swoje dochody. ROŻNICEK KREDYTY · umowa o kredyt jest nienazwana (tzn. uregulowana w prawie bankowym) · umowa o kredyt zawarta jest tylko i wyłącznie na piśmie · kredyt jest zawsze odpłatny · umowa o kredyt oznacza tylko przesunięcie prawa do dysponowania lecz bez przesunięcia na pewien czas własności POŻYCZKI · umowa o pożyczkę jest nazwana (tzn. uregulowana w prawie cywilnym) · umowa o pożyczkę zawarta jest zarówno pisemnie jak i ustnie · pożyczka może być odpłatna bądź nie odpłatna · umowa o pożyczkę oznacza przesunięcie na pewien czas własności. WYPOŻYCZENIE muszę zwrócić pieniądze w określonym czasie i te same banknoty DOCHÓD to zdarzenie, które prowadzi do wzrostu zasobów pieniężnych jednostek gospodarczych WYDATEK to zdarzenie, które prowadzi do uszczuplenia zasobów pieniężnych jednostek gospodarczych. KRYTERIA (PŁASZCZYZNY) ANALIZY ZJAWISK FINANSOWYCH þ płaszczyzna przedmiotowa – zróżnicowanie ekonomicznego charakteru przepływających w gospodarce strumieni pieniężnych (dochody lub wydatki) þ płaszczyzna podmiotowa zróżnicowanie podmiotów gospodarujących uczestniczących w przepływach pieniężnych þ płaszczyzna funduszowa zróżnicowanie podstawowej formy organizacyjnej gromadzenia zasobów pieniężnych, czyli funduszy þ płaszczyzna instrumentalna zróżnicowanie narzędzi pieniężnych wykorzystywanych do realizacji różnych celów. SYSTEMATYKA PRZEDMIOTOWA systemy ekwiwalentne (transakcje) równy co do wartości; to taka transakcja która zmierza do zmiany struktury posiadania, ale nie do zmiany zasobów pieniężnych przepływowi pieniądza w jedną stronę towarzyszy ekwiwalentny przepływ pieniądza w drugą stronę zaliczamy tu: przepływy pieniężne związane z zapłatą w transakcjach kupna – sprzedaży, wynagrodzenia za pracę systemy redystrybucyjne (transfery) brak tu przepływu wartości ekwiwalentnej, następuje tu przepływ pieniądza w jedną stronę przepływ pieniądza może być czasowy lub trwały i z tego wynika, że istnieją: TRANSFERY BEZZWROTNE do których zaliczmy: podatki, cła, dotacje, subwencje, zasiłki, renty, stypendia, darowizny pieniężne i TRANSFERY ZWROTNE do których zaliczamy pożyczki pieniężne udzielone przez podmioty nie będące bankami (np. przez osoby fizyczne, fundusze publiczne, przedsiębiorstwa) system kredytowy (pożyczki bankowe) to strumień jaki przepływa w związku z zaciągnięciem i spłatą kredytów i pożyczek bankowych nie zaliczamy tu prowizji i odsetek udzielenie kredytu to emisja nowego pieniądza dla kredytobiorcy zaciągnięcie kredytu to dochód, ale dla banku nie jest to wydatek dla kredytobiorcy spłata kredytu to dochód, ale dla banku nie jest to dochodem wycofanie pieniądza z obiegu to spłata kredytu RÓŻNICE MIĘDZY: TRANSFERY mogą być zwrotne lub bezzwrotne występują między dwoma podmiotami strumień transferowy oznacza przesunięcie już istniejącego pieniądza KREDYTY kredyty są wyłącznie zwrotne przynajmniej jedną ze stron musi być bank strumień kredytowy oznacza emisję nowego pieniądza lub wycofanie pieniądza z obiegu. BILANS dokonane na dany czas zestawienie wartości środków gospodarczych (aktywów) oraz źródeł ich pochodzenia (pasywów) REZERWA OBOWIĄZKOWA (MINIMALNA) minimalna wartość relacji jaka zachodzi między rezerwą gotówkową banku, a wartością przyjętych depozytów. REZERWY BANKU r = ---------------------------------- PRZYJĘTE DEPOZYTY r – stopa rezerwy obowiązkowej FORMUŁA PRZYROSTU DEPOZYTOWEGO PIENIĄDZA DR – depozyt pierwotny (pierwsza wpłata do banku depozytowego) r – stopa rezerwy obowiązkowej n – numer kolejnej, a zarazem ostatniej operacji udzielenia kredytu bankowego dokonanej w oparciu o dany depozyt pierwotny DD=DR+DR(1-r)+ DR(1-r)2+DR (1-r)3+ +…..+DR(1-r)n FORMUŁA UPROSZCZONA PRZYROSTU DEPOZYTOWEGO PIENIĄDZA DD=DR+DR(1-r)+ DR(1-r)2+DR (1-r)3 + +……+AR(1-r)n i ngoo DD=DR 1/r 1/r – jest odwrotnością stopy rezerwy obowiązkowej i nosi nazwę mnożnika kreacji pieniądza depozytowego b = B/D b – skłonność do przechowywania zasobów gotówkowych B – banknot (zasoby gotówkowe) D – depozyty (zasoby bezgotówkowe) DD = DR 1/r+b SYSTEMATYKA PRZEDMIOTOWA systemy ekwiwalentne (transakcyjne) systemy redystrybucyjne (transfery) systemy płacowe (zaliczamy tu wynagrodzenia) systemy usług finansowych (zaliczamy tu odsetki, prowizje, składki ubezpieczeniowe itp.) systemy kredytowe SYSTEMATYKA (ANALIZA) PODMIOTOWA finanse gospodarstw domowych finanse przedsiębiorstw finanse władzy publicznej finanse banków finanse ubezpieczeń Cechy różniące poszczególne finanse: różna jest struktura przepływów pieniężnych w poszczególnych grupach: finanse gospodarstw domowych gDOCHODY: strumienie płacowe, redystrybucyjne, kredytowe . g WYDATKI: strumienie ekwiwalentne, redystrybucyjne, kredytowe. finanse przedsiębiorstw g DOCHODY: strumienie ekwiwalentne, redystrybucyjne, kredytowe. g WYDATKI: strumienie ekwiwalentne, redystrybucyjne, kredytowe. finanse władzy publicznej g DOCHODY: strumienie redystrybucyjne, g WYDATKI: strumienie redystrybucyjne, płacowe. finanse banków g DOCHODY: strumienie ekwiwalentne, usług finansowych, kredytowe. g WYDATKI: strumienie ekwiwalentne, usług finansowych, kredytowe. finanse ubezpieczeń g DOCHODY: strumienie ekwiwalentne, płacowe, usług finansowych. g WYDATKI: strumienie ekwiwalentne, usług finansowych, płacowe. różny jest stopień ingerencji prawa w gospodarkę finansową tych podmiotów: þzakres ingerencji prawa jest niewielki, co oznacza, że podmioty te nie są regulowane przez prawo (finanse gospodarstw domowych i przedsiębiorstw) þzakres ingerencji prawa jest wyraźnie zauważany, co oznacza, że podmioty te są regulowane przez prawo (finanse władzy publicznej, banków, ubezpieczeń); przesłanki tego są następujące: · ochrona interesów fiskalnych · zapewnienie bezpieczeństwa obrotu gospodarczego ANALIZA FUNDUSZOWA Kryteria klasyfikacji funduszy pieniężnych: WŁASNOŚCI ~ fundusze publiczne ~ fundusze prywatne ZAKRES ~ fundusze makroekonomiczne ~ fundusze mikroekonomiczne FUNKCJE ~ fundusze państwa ~ fundusze banków ~ fundusze przedsiębiorstw ~ fundusze towarzystw ubezpieczeniowych ~ fundusze towarzystw inwestycyjnych PRZEZNACZENIE ~ fundusze o przeznaczeniu ogólnym – fundusze, które w momencie tworzenia nie maja określonego celu, bądź mogą być przeznaczone na różne cele. ~ fundusze o przeznaczeniu celowym - fundusze, które w momencie tworzenia maja określonego celu. ANALIZA INSTRUMENTALNA Kryterium podziału narzędzi (instrumentów) pieniężnych: KRYTERIUM FUNKCJI Ú instrumenty rozliczeniowe (dochód, przelew) Ú instrumenty dłużne (weksle, obligacje skarbu państwa, bony skarbowe) Ú instrumenty zaspokajające popyt na pieniądz (certyfikat, KWIT) Ú instrumenty inwestowania (akcje) Ú instrumenty bodźcowe (kary, mandaty, subwencje, dotacje) Ú instrumenty ograniczające ryzyko Ú instrumenty potwierdzające tytuł własności (akcje) KRYTERIUM RODZAJU RYNKU Ú instrumenty rynku pieniężnego (operacje krótkoterminowe – do 12 miesięcy np. bony) Ú instrumenty rynku kapitałowego (operacje długoterminowe – powyżej 12 miesięcy np. obligacje) Ú instrumenty rynku instrumentów pochodnych Ú instrumenty rynku walutowego. POJĘCIE FUNKCJI FINANSÓW FINANSE - bezpośredni ruch pieniądza; sposób działania oparty na wykorzystaniu narzędzi finansowych dla osiągnięcia zamierzonego celu. FUNKCJE FINANSÓW þ W UJĘCIU MAKROEKONOMICZNYM funkcja REDYSTRYBUCYJNA polega na wykorzystaniu instrumentów finansowych do ponownego przesuwania zasobów pieniężnych między różnymi podmiotami I podział: · przymusowa ·trwała(nieodwracalna) ·zwrotna · odpłatna · dobrowolna · czasowa · bezzwrotna · nieodpłatna funkcja REDYSTRYBUCYJNA kształtowanie zasobów pieniężnych podmiotów gospodarujących II podział: · budżetowa(przymusowa, bezzwrotna, nieodpłatna) · kredytowa(dobrowolna, odpłatna, zwrotna) · ubezpieczeniowa(odpłatna, przymusowa lub dobrowolna, zwrotna, zawieszona) funkcja ALOKACYJNA przesuwanie za pomocą pieniądza wartości materialnych między różnymi działami gospodarki narodowej, podmiotami gospodarującymi itp.; jest ona następstwem funkcji redystrybucyjnej. funkcja KONTROLNA wykorzystanie obserwacji zjawisk finansowych do kontrolowania przebiegu zjawisk gospodarczych w kraju. INSTRUMENTY KONTROLOWANIA PROCESÓW GOSPODARCZYCH: · kontrole bezpośrednie ·...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pldoc.pisz.plpdf.pisz.plgbp.keep.pl
|
