Filozofia Odp, Filozofia ALK
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
1. CZYM JEST POZNANIE NAUKOWE? Poznanie naukowe ma cel teoretyczny uzyskanie wiedzy pewnej dziedzinie. Dotyczy określonego przedmiotu rozważanego w jakimś aspekcie. Wymaga od podmiotu poznającego kompetencji , którą uzyskuje się przechodząc odpowiedni trening. W wyniku poznania naukowego stało się jasne, że sposoby uprawiania pewnej dziedziny wiedzy muszą być proporcjonalne do jej przedmiotu (celu badań) i odpowiednio zróznicowane. Poznanie naukowe stało się zespołem czy zbiorem (mniejlub bardziej) poszczególnych nauk. Teologia skupia się na objawieniu badaniu Pisma Świętego bez dowodów. Wumyka się naszym władzom poznawczym. Nauki przyrodzone zespół poznania który mieści się od początku do końca racjonalnie. Filozofia typ postawy poznawczej względem rzeczywistości Nauki szczegółowe dzielimy na formalne i materialne Nauki formalne język sformalizowany podstawową metodą stosowana jest dedukcja Dedukcja metoda która daje całkowitą pewność co do oczekiwanych wyników. Nauki formalne to matematyka logika. Nauki materialne przyjmują metody które nie dają całkowitej pewności tylko wysoki stopień prawdopodobieństwa. Będą to wnioskowanie redukcyjne, indukcyjne, analogie, rachunek prawdobodobieństwa. 2. NA CZYM POLEGA POZNANIE FILOZOFICZNE? POZNANIE IDEOWE: prawda istnieje w ideach, prawdy należy szukać w ideach –idealizm POZNANIE ZMYSŁOWE:daje nan poznanie intelektualne REALIZM FILOZOFICZNY: poznanie intelektualne jest budowane na poznaniu zmysłowym i przekazuje nam pewną wiedzę o rzeczywistości. SCEPTYCYZM: wątpienie nic nie jest w stanie dowodzenia DUALIZM: pogląd w myśl, którego określony obiekt tworzą dwa niesprowadzalne do siebie składniki. Mogą to być np. sfery duchowa i materialna albo idealna i realna w przypadku dualizmu metafizycznego (system Platona) dusza i ciało w przypadku dualizmu antropologicznego (chrześcijańskiego). Na sposób dualistyczny można tłumaczyć relacje wzajemne myślenia i mowy (dualizm jest równoznaczny stwierdzeniu, ze nie całe myślenie odbywa się w języku) lub poznawanej rzeczywistości i rzeczywiście poznawanego (nietożsamość rzeczy samej w sobie i fenomenu w filozofii I. Kanta) 3. CO TO JEST ŚWIATOPOGLĄD? ŚWIATOPOGLĄD: zespół twierdzeń i sądów o rzeczywistości nie wymagających żadnych dowodów. Podstawową cechą światopogladu jest subiektywizm. Jest wyrazem naszej osoboości. ŚWIATOPOGLAD:stały zespół sądów (często wartościujących) przekonań i opinii na temat otaczającego świata czerpanych z rozmaitych dziedzin kultury głównie z nauki sztuki religii i filozofii. Termin swiatopogląd odbiegając nieco od znaczenia jakie nadał mu Dilthey nie oznaczający nic innego jak pogląd na świat odnosi się nie do pogladu dotyczącego jakiegoś wycinka rzeczywistości lecz do ujęcia całościowego orzekającego się o uniwersum możliwych oraz istniejących rzeczy i zjawisk łącznie z człowiekiem pojmowanym jako gatunek jak również jako jednostka. Podstawową cechą światopogladu jest jego uniwersalność. Odnosi się do dziedzin jakie wymienił Ditlhte jak również do wielu innych, z których najważniejszą stanowią sfery doswiadczeń związanych z materialną polityczną społeczną techniczną magiczną egzystencją człowieka oraz z jego indywidualnymi doświadczeniami życiowymi realizowanymi w sferach erotycznej emocjonalnej uczyciowej. Wszystkie one z pewnością pozostają u podstaw całościowego obrazu świata. 2. Cechą światopoglądu jest usystematyzowanie. Dokonuje się w nim określona strukturalizacja. Jest efektem albo określonego wychowania albo samodzielnej refleksji. Jej wynikiem jest określona hierarchia wartości i celów ze względu na które człowiek podejmuje swoje działania. Światopogląd stanowi mniej lub bardziej wyraźnie sformułowany opis konkretnej sytuacji człowieka na te świata jak również pewne preferencje i postulaty odnoszące się do działania człowieka. 4. JAKIE JEST MIEJSCE FILOZOFII WŚRÓD INNYCH NAUK? Filozofia: dziedzina rozważań ogólnych na temat istoty bytu, źródeł poznania rzeczywistości, sensu życia i innych zagadnień dotyczących poglądu na świat i człowieka. 5. JAKIE SĄ GŁÓWNE NURTY FILOZOFII? STOICYZM: nurt materialistyczny utworzony przez Zenona Kitiona w III w p.n.e. Człowiek , aby osiągnąć szczęście musi zachować równowagę duchową powagę spokój trzeźwość. Człowiekiem rządzić powinien rozum, nie namiętności. EPIKUREIZM: nakazuje człowiekowi wierzyć świadectwu zmysłów cieszyc się życiem i korzystać z jego radości. Głosi pochwałę życia na ziemi. 6. CO TO JEST REALIZM? REALIZM: rzeczywistość poznania istnieje obiektywnie i niezależnie od przedmiotu poznającgo 7. CO TO JEST IDEALIZM? IDEALIZM: podmiot poznający w jakiejś mierze uczestniczy w isnieniu rzeczy poznawczej. W skrajnym przypadku przyjmuje iż istnieje tylko i wyłącznie podmiot poznający podmiot poznający solipsyzm. 8. JAKIE SĄ GŁÓWNE DZIAŁY FILOZOFII? Metafizyka, Epistemologia, Etyka 9. CO TO JEST EPISTEMOLOGIA? EPISTEMOLOGIA teoria poznania , w granicach tej dziedziny mieszczą się pojęcia dotyczące poznania bytu. Usiłuje ona sformułować odpowiedź na pytania: czym jest poznanie?, jaka jest jego geneza?, jakie są warunki ?, czym jest podmiot, przedmiot i akt poznania?, czy istnieją granice poznania?. Prawie każdy filozof przedstawia własną teorię dotyczącą tych kwestii. Teorie poznania dzielą się na racjonalne przyjmujące za kryterium poznania sprawdzalność lub falsyfikalność wysuwanych twierdzeń (Arystoteles) irracjonalne uznające za kryterium poprawności specyficzne przeżycia poznawcze np. oświecenie ekstazę (Platon). Jedne z nich upatrują źródło poznania w doświadczeniu zmysłowym (J. Locke) inne w działalności rozumu (Kartezjusz). Sceptycyzm polegający na wątpliwości twierdzeń i agnostycyzm negujący możliwość poznania całej rzeczywistości lub jej części. 10. Co to jest metafizyka? METAFIZYKA zajmuje się tym co jest i jak jest. Nauka o tym co jest treścią rzeczywistości. Podstawowe pojęcie to pojęcie bytu. Nauka o pierwszych zasadach i ostatecznych przyczynach bytu. W takim ujęciu nauka o bycie jako takim, której zadaniem jest dociekanie natury wszystkiego cokolwiek istnieje czyli tego co jest zarówno w sferze relnej – przedmioty, zdarzenie , fakty jak wyabstrahowanej – pojęcia kategorie terminy BYT to jest to co jest. Pierwszy który użył tego terminu Paramides NIE ISTNIEJE NIEBYT - PARADOKS Monizm: rzeczywistość jest jednością lub sprowadzające rzeczywistość jednej zasady (Marsizm) Pluralizm: reczywistość jest złożona z wielu różnorodnych odrębnych jednostkowych bytów. 11. CO TO JEST ETYKA? ETYKA filozofia praktyczna. Przedmiotem etyki jest postępowanie człowieka w aspekcie dobra i zła. Etyka to nauka o naszych wartościach. Dzieli się na aksjologię i deontologię (nauka o powinnościach) ETYKA nauka której celem jest dochodzenie źródeł powstawania moralności lub jej brak wywiera na ludzi oraz szukać podstawowych przesłanek filozoficznych, na podstawie których dałoby się w racjonalny sposób tworzyć zbiory nakazów moralnych. Poglądy etyczne przybierają formę teorii na którą się składa się zespół pojęć i wynikających z nich twierdzeń na podstawie których można formułować zbiory nakazów moralnych. Teorie etyczne mogą być zarówno próbą udowodnienia słuszności funkcjonujących powszechnie nakazów moralnych jak i mogą stać w ostrej opozycji do powszechnej moralności, kwestionując zasadność części bądź nawet wszystkich aktualnie obowiązujących w danym społeczeństwie nakazów. 12. CO TO JEST AKSJOLOGIA? AKSJOLOGIA teoria wartości i wartościowania. Bada naturę różnego rodzaju wartości etyczno-moralnych i estetycznych ich pochodzenie sposób istninia strukturę i hierarchie zasady stosowania i funkcjonowania zmienność w czasie i przestrzeni oraz zależność od innych elementów rzeczywistości ludzkiej i pozaludzkiej zajmuje się sposobami ich poznawania. 13. OPISZ PROBLEM POZNAWANIA W FILOZOFII REALISTYCZNEJ? Oczywistość przedmiotowa przedmiot udostępnia się poznawczo 14. OPISZ PROBLEM POZNAWANIA W FILOZOFII IDEALISTYCZNEJ? Idealizm teriopoznawczy człowiek jest wytwórcą aktu poznawczego 15. CZYM JEST RACJONANLIZM I IRRACJONALIZM TERIOPOZNAWCZY? RACJONALIZM wszelkie wartościowe poznaniemożna osiągnąć tylko w oparciu o zdolności rozumowe człowieka. IRRACJONALIZM poznanie wartościowe czyli niosące wartość prawdy można osiągnąć drogą pozarozumową. 16. CO TO JEST APRIORYZM I APOSTERIORYZM? APOSTERIORYZM w filozofii pogląd wg którego poznanie możliwe jest przed doświadczeniem. Wyróżnia się aprioryzm skrajny, wystęujący w filozofii starożytnej u Platona i Parmidesa traktujący poznanie a priori jako jedyne w pełni wartosciowe aprioryzm umiarkowany obecny w filozofii nowożytnej reprezentowany przez Kanta i zwolenników fenomenologii zakładający istnienie poznawczo wartościowej wiedza apriotycznej, którą obok sądów analitycznych budują sądy syntetyczne a priori APOSTERIORYZ M założenie każde wartościowe poznanie powinno opierać się na doświadczeniu w punkcie stoi empiryzm. 17. JAK A JEST KLASYCZNA DEFINICJA PRAWDY? Klasyczna definicja prawdy Arystotelesa – Zgodność myśli i rzeczy Dotyczyła dociekliwień dotyczących natury bytu. Chodziło o prawdę poznania. Arystoteles jao pierwszy podał obrazowo definicje prawdy. Mówimy prwdziwe o białym wtedy gdy jest ono białe mówimy prawdziwie o okrągłym gdy jest ono okrągłe. Arystoteles zwrócił uwagę konieczność zgodności między tym co mówimy a stanem faktycznym. Myśl niematerialna Rzecz materialna realna indywidualna Prawda gdy ktoś z zewnątrz to potwierdzi Prawda ontologiczna jest tożsama z realnością rzeczy więc prwada=istnienie Prawda w wymiarze poznawczym opisuje relacje między rzezywistością a naszym pojęciem rzeczywistości. Agnostycyzm przeciwieństwo dogmatyzmu nurt w którym człowiek nie jest w stanie poznać prawdy o rzeczywistości. Sceptycyzm jestesmy pozbawieni poznania prawdziwego PIERWSZA DEFINICJA PRAWDY Arystoteles PRAWDA TO TOŻSAMOŚĆ MYŚLI I RZECZY: MYŚL M jest prawdziwa wtedy i tylko wtedy dgy MYŚL M stwerdza, że jest tak i tak właśnie jest. 18. PODAJ I OPISZ NIEKLSYCZNE DEFINICJE PRAWDY DEFINICJA KOHELENCYJNA PRAWDY prawda to relacja wewnątrz poznania polegająca na wewnętrznej spójności i niesprzeczności jakiegoś zespołu zdań DEFINICJA PRAGMATYSTYCZNA stosowana najczęściej w naukach empirycznych zakłada iż prawdziwa jest reguła działania nieprzypadkowo skutecznego. O prawdziwości decyduje użyteczność DEFINICJA EWIDENTUSTYCZNA zakłada że kryterium rzeczywistości jest oczywistość. Oczywistość podmiotowa ma wymiar psychologiczny. Będzie przekonaniem że coś istnieje lub zachodzi w jakiś stan. Oczywistość przedmiotowa przyjęcie określonej postawy badającej polegającej na czujności 1.ZASADA TOŻSAMOŚCI byt jest dokładnie tym czym jest. Każdy z nich ma charakter jednostkowy realny konkretny. 2.ZASADA WYŁĄCZONEGO ŚRODKA między bytem a niebytem nie ma stanów pośrednich. Rzeczy istnieją albo nie. 3. ZASADA RACJI DOSTATECZNEJ każdy byt posiada dostateczną rację swojego istnienia. Każdy byt posiada zewnętrzny powód swojej realności każe patrzeć na świat w relacji przyczyny i skutku zakłada ża żadna rzecz nie może być przyczyną samej siebie. 4.ZASADA NIESPRZECZNOŚCI byt nie może jednoczesnie istniec i nieistnieć. Jakaś rzecz czy zjawisko nie może jednocześnie zachodzić i nie zachodzić pod tym samym względem. 19. JAK KONNSTRUUJE SIĘ DEFINICJE? DEFINICJA wypowiedź o określonym kształcie w której informuje się o znaczeniu danego wyrażenia językowgo drogą wskazania innego wyrażenia przynależącego do danego języka i posiadającego to samo znaczenie. Definicja ma na celu podanie równoważnika terminu nieznanego w terminach znanych np. Okrąg to zbór wszystkich punktów na danej płaszczyźnie oddalonych o daną odległość od danego punktu. Słowo ,,bursztyn’’ znaczy tyle co ,,żywica skamieniała’’. Za zakres nazwy definicja uważa się sumę zakresów wszystkich nazw, które można utworzyć ze słowa ,,definicja’’ wzbogaconego następującym po nim przymiotnikiem Definicje składają się z następujących elementów: DEFINIENDUM – to co ma być zdefiniowane, wyrażenie definiowane, łacznika definicyjnego zwango znakiem równości (w definicji reprezentuje go zwrot ,,jest to’’, ,,to tyle co’’, ,,znaczy tyle co’’. DEFINIENS – członu definiującego, wyrażenia przy pomocy którego definicja informuje o znaczeniu wyrazy definiowanego 19. OPISZ RODZAJE DEFINICJI. DEFINICJA RÓWNOŚCIOWA ( definicja normalna,klasyczna) dostarcza kryteriów pozwalających na roztrzgnięcie w zasadzie w stosunku do każdego przedmiotu czy podpada on pod wyraz definiowany czy nie pod pada. Jest to definicja która przedstawia swoistą równość miedzy wyrazem lub zwrotem o znaczeniu którego informuje dla typowego tego wyrazu kontekstem a wyrażeniem za pomocą którego o tym znaczenie informuje. DEFINICJA CZĄSTECZKOWA nie dostarcza kryteriów pozwalających na roztrzygnięcie w stosunku do którego przedmiotu czy podpada on pod wyraz definiowany czy nie podpada nie określają one w pełni znaczenia i zakresu definiowanego wyrazu dają o nim jedynie informację niepełną czastkową. Zasadnicze powody stosowania definicji cząstkowych: - aktualny stan wiedzy w danej dziedzinie nie daje dostatecznej postawy do sformulowania adekwatnej definicji uzywanego w języku tej dziedziny terminu co ma miejsce przeważnie w obrębie nauk humanistycznych np. umysł, świadomość ,dzieło sztuki - istnieją terminy których nie da się zdefiniować równościowo np. widzialny, odzuwalny, łamliwy, gra. DEFINICJA REALNA charakterystyka jakiegoś przedmiotu którą można wypowiedzieć w dowolnym języku np. Bursztyn jest to żywica skamieniała. Cechą budowy tej definicji jest budowa łącznika definicyjnego. Ma postać wyrażenia ,,jest to’’ lub ,,to tyle co’’ odsyłającego do cech danego przedmiotu DFINICJA NOMINALNA wypowiedź informująca o znaczeniu danego wyrażenie w danym języku podana w II stopnia np. słowo bursztyn znaczy tyle co żywica skamieniała.cechą budowy definicji jest budowa łącznika definicyjnego. Ma postać wyrażenia ,,znaczy tyce,co’’ lub ,,należy rozumieć jako’’ odsylające do znaczenia słowa na gruncie danego języka DEFINICJA NOMINALNA: A) Sprawcza – zdaje relacje znaczenia terminu w danej konkurencji językowej np. pojęcie archaiczne B) Projektująca – ustala znaczenie jakiegoś terminu na przyszłość np. neologizmy B1)REGULUJĄCA – określa dany termin biorąc pod uwagę wcześniejsze znaczenie B2)KONSTRUKCYJNA – okresla termin nie biorąc pod uwagę dotychczasowe znaczenie DEFINICJA OSTENSYWNA - ze wskazaniem A to B ma cechę C – poprzez podanie róznicy gatunkowej DEFINICJA WYRAŹNA – podaje przekład wyrażenia definiowanego np. Okrąg to zbiór wsztystkich punktów na danej płaszczyźnie oddalonych o odległość od danego punktu DEFINICJA KONTEKSTOWA – podaje kontekst w którym dany wyra jest uwikłany np. x jest dziadkiem y, wtedy gdy x jest ojcem ojca lub matki y. DEFINICJA SPRAWOZDAWCZA informuje o zastanym znaczeniu danego przedmiotu. DEFINICJA ANALITYCZNA – określa znaczenie definiowanego terminu DEFINICJA SYNTETYCZNA – określa znaczenie definiowanego terminu 20. SCHARAKTERYZUJ MOŻLIWE BŁĘDY DEFINICJI. DEFINICJA ZA WĄSKA definiens jest zakresowo podrzędny względem definiendum Przykłady: Marynarz jest to osoba pływająca na statku handlowym. Błąd: za wąski definiens istnieją osoby pływające na statku np. na statkach pasażerskich, wojennych. Robotnik jest to pracwnik fizyczny zatrudniony w przedsiębiorstwie państwowym. Błąd: za wąski definiens istnieją pracownicy fizyczni zatrudnieni np. w przedsiędbiorstwach prywatnych. DEFINICJA ZA SZEROKA gdy definiens jest zakresowo nadrzędny względem definiendum. Prykłady: Adwokat jest to osoba wykonujaca zawód prawnika. Błąd: za szerko definiens istnieją osoby wykonujące zawod prawnika, które nie są adwokatami np. prokurator, sędzia Krowa jest to ssak roślinożerny. Błąd: za szerko definiens istnieją roślinożerne ssaki nie będące krowami np. owca IDEM PER IDEM to samo przez to samo błędne koło gdy przyjmujemy wyraz definiowany znajduje się również w definiensie IGNOTUM PER IGNOTUM nieznane przez nieznane gdy w definiensie używamy terminów niedostosowanych do słownika osoby lub osób do których definicja jest kierowana DEFINICJA KTÓREJ CZŁONY KRZYZUJĄ SIĘ ZAKRESOWO Przkłady: Powieść jest to utwór literacki pisany prozą. Błąd: krzyżowanie się zakresów definiendum i definiensa istnieją powieści nie pisane prozą oraz istnieją utwory literackie napisane prozą nie będące powieściami np. opowiadania Stół jest to mebel służący do spożywania posiłków. Błąd: krzyzowanie się zakresów definiendum i definiensa istnieją stoły nie nadające się ze względu na przypisywaną im funkcję do spożywania posiłków np. szpitalny stół operacyjny oraz meble służące m.in. do spożywania posiłków które nie są stołami np. krzesło taboret. DEFINICJA ZAWIERAJACA BŁĄD PRZESUNIĘCIA KATEGORIALNEGO definicja której człony pozostają do siebie w zakresowym stosunku wykluczania Przykłady: Piękno jest to piękna kobieta. Błąd: wykluczenie się zakresów ani piękno nie jest piękną kobietą ani piękna młoda kobieta nie jest pięknem. Zakresy definiendum i definiensa mówią o zupełnie innych klasach przedmiotów, definiendum jest przedmiotem abstrakcyjnym a definiens jest przedmiotem realnie istniejącym. Strukturalnie przedmioty te należą do róznych kategorii: iedelnych własności i konkretów. 21. NA CZYM POLEGA UZASADNIENIE BEZPOŚREDNIE? Uzasadninie bezpośrednie polega na odwoływaniu się do spostrzeżeń i doświadczenia jako do racji albo odrzucenia zdania. 22. CO TO JEST SPOSTRZEŻENIE I OBSERWACJA? Spoztrzeżenie zewnętrzne: czyli zmysłowe dotyczące świata zewnętrznego poznawanego za pomocą wzroku słuchu smaku Sposrzeżenie wewnętrzne: czyli introspekcyjne w którym zwracamy się ku przebiegom zachodzącym w naszej własnej świadomości np. spostrzegam że jestem zmęczony Obserwacja zwykłe przypadkowe spostrzeżenie dochodzenie na odstawie rozmyślanego spostrzeżenia do sądów, które mają być odpowiedzią na pewne w danej chwili stawiane sobie pytania. Może dotyczyć jakości oglądanego przedmiotu lecz może być także obserwacja ilości. W jednym i drugim przypadku dochodzimy do sądu którego prawdziwość wydaje się nam być zagwarantowana przez przeżyte w owej chwili wrażenia. 23. OPISZ WNIOSKOWANIE DEDUKCYJNE. niezawodne Na podstawie prawdziwych przesłanek dochodzimy do wniosku koniecznie prawdziwego. W dedukcji wychodzimy od prawdy ogólnej i dochodzimy do prawd szczegółowych. 24. OPISZ WNIOSKOWANIE REDUKCYJNE.nie niezawodne Od skutku do przyczyny np. ulice są mokre pada deszcz. 25. OPISZ WNIOSKOWANIE INDUKCUJNE. nie niezawodne opiera się na syntetycznym zestawieniu jednostkowych przesłanek i przybiera nastepującą formę. Może być wnioskowaniem zupełnym i niezupełnym np. S1 należy do P, S2 należy do P, S3 należy do P, wszystkie S należe do P. 26. OPISZ WNIOSKOWANIE PRZEZ ANALOGIĘ.nie niezawodne Ma miejsce gdy analizując poszczególne przypadki wnioskujemy o przypadku kolejnym. Przybiera następującą postać: S należy do P+1 Jeżeli S (a,b,c) należy do P Wniosek S1 (A,B,C) należy do P. 27. SCHARAKTERYZUJ MOŻLIWE BŁĘDY WE WNIOSKOWANIU. Błąd formalny polega na tym że ktoś uważa swoje wnioskowanie za wnioskowanie dedukcujne a w rzeczywostości dany wniosek nie wynika logicznie a przesłanek to znaczy, że wzór którego przybiera wnioskowanie jest w rzeczywisto ści prawem logicznym a więc to wnioskowanie nie jest w rzeczywistości wnioskowaniem dedukcyjnym. Wnioskowanie uznane za dedukcyjne jest w istocie wnioskowaniem innego rodzaju. Błąd materialny popełniamy wtedy jeśli bierzemy we wnioskowaniuprzesłanki fałszywe mylnie uważając je za prawdziwe. 28. NA CZYM POLEGA DOWODZENIE I ARGUMENTOWANIE? Dowodzenie jest to proces myślowy polegający na rozwiązywaniu zadania, którego domaga się by pewne zdanie całkowicie dane w samym zadaniu wywnioskować ze zdań innych już uprzednio uznanych . Jest to zadanie zawarte w zdaniu rozkazującym w postaci: ,,wykaż, że a jest b’’. ...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pldoc.pisz.plpdf.pisz.plgbp.keep.pl
|
