Fizyko skrocone neww, fizyko

Fizyko skrocone neww

Indeks Finanse, Finanse(1), Filozofos, Fesenjan, Fenix,

Odnośniki

Fizyko skrocone neww, fizyko

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
I. Osady podwodne

1) abiolity powstałe w wyniku procesów geologicznych. Szlamy mineralne, wapniowe, krzemionkowe, glinkowe, będące produktami erozji skał, takie jak np. glina, iły czy margle.

2) biolity, osady powstałe z substancji organicznych lub dzięki aktywności żywych organizmów. Należą do nich:

a. ) Muły organiczne, nazywane też szlamem organicznym. Osady podwodne w jeziorach, rzekach, morzach i limanach, stanowiące mieszaninę szlamu mineralnego i produktów biologicznego rozkładu wodnej flory i fauny (planktonu). Dzięki zawartości koloidów muł ma konsystencję mazistą. Posiada barwę czarną i ma odczyn zasadowy. Produktem gnicia szczątków obumarłych organizmów może też być pewna ilość siarkowodoru, nadającego mułowi swoisty zapach. Zawiera też domieszkę składników nieorganicznych dna zbiornika i wody oraz okrzemek i drobnych skorupiaków. Do mułów należą takie bitumiczne szlamy, jak sapropel i gytja. Muł z limanów ( płytkie zatoki odcięte od morza mierzejami piaskowymi ) zawiera duże ilości chlorku sodu. b.) Torfy- produkty humifikacji ( butwienia ) substancji roślinnych w środowisku wodnym, początkowo przy dostępie powietrza, następnie beztlenowo. Posiadają barwę ciemnobrunatną i mają odczyn kwaśny lub obojętny. Zależnie od wieku, pochodzenia i głębokości warstwy torfy pochodzące z różnych złóż mogą się znacznie różnić pod względem składu i właściwości. Torfy młode, znajdujące się w powierzchownych warstwach torfowiska, mają zróżnicowaną strukturę. Są na ogół włókniste, zawierają bowiem niecałkowicie rozłożone szczątki roślin. Przeważa w nich obecność błonnika, hemicelulozy, pektyn i żywic. Ogólnie należy stwierdzić, że zawierają mało ciał azotowych.

Natomiast torfy starsze, pochodzące z głębszych warstw, są bardziej jednolite, bowiem zawierają bardziej rozłożone szczątki roślin. Zawierają też więcej związków azotowych aniżeli torfy młodsze, a poza tym mają znaczne ilości związków humusowych.
c ) Szlamy torfiaste- mieszanina torfów i szlamów mineralnych. Powstają wskutek okresowego zalewania złóż torfu wodami nanoszącymi szlam mineralny lub wodami mineralnymi wypływającymi ze źródeł znajdujących się w obrębie złóż torfu ( przykładem jest gytja w Szwecji ).

II. Ziemie lecznicze- produkty wietrzenia minerałów z przewagą reakcji chemicznych. Do nich m.in. należy glinka biała (Bolus alba ) oraz wulkaniczne tufy ( np. Eifelfango).

Peloidy mogą składać się:1.wyłącznie z substancji organicznych2.wyłącznie z substancji nieorganicznych. 3.o mieszanym składzie. Działanie biologiczne peloidów zależy:1. od ich właściwości fizycznych 2. od ich właściwości chemicznych

Zależą one od ich składników.

Poszczególne rodzaje peloidów mają różne właściwości fizyczne i chemiczne. Ten sam rodzaj peloidu może również wykazywać pewne różnice składu, a tym samym działania, zależnie od złoża i głębokości (wieku) z której pochodzi. Dlatego obowiązuje przeprowadzanie określonych badań peloidów stosowanych w lecznictwie.

Składniki organiczne

* W skład substancji organicznych stanowiących do 99 % suchej masy borowiny wchodzą części roślin o różnym stopniu rozkładu, przy czym mniej rozłożona masa jest włóknista, bardziej rozłożona jest plastyczna.

. Organiczne składniki torfu dzieli się ze względu na ich chemiczne właściwości na następujące grupy: Bituminy, są to związki rozpuszczalne w benzolu i alkoholu. Do nich należą woski, żywice, asfalty, tłuszcze;

* Pektyny, do nich należą garbniki i inne związki organiczne rozpuszczalne w wodzie, będące produktami rozkładu błonnika i białka roślinnego; Celuloza, hemiceluloza, sa to związki ulegające hydrolizie;

* Kwasy huminowe, są to związki humusowe do których zalicza się fulwokwasy, kwasy humusowe, aminokwasy;

* Ligniny i huminy, związki nierozpuszczalne i nie ulegające hydrolizie; Substancje biologicznie czynne, działające jak hormony, enzymy, antybiotyki; Składniki nieorganiczne, będące domieszkami z sąsiednich warstw geologicznych lub wody mineralnej tryskającej ze źródła znajdującego się w obrębie torfowiska względnie są one pozostałościami mineralnymi szczątków roślin. Są to liczne sole mineralne, jak siarczany magnezu i potasu, związki glinu, żelaza, wapnia. Stężenie związków mineralnych w torfach zwiększa się w miarę odparowania wody. Ilość związków mineralnych może w torfach nizinnych sięgać 40%. Torfy zawierające większe ilości związków mineralnych nazywa się zmineralizowanymi ( np. torfy siarczkowe, żelaziste, słone). Torfy zmineralizowane, przed użyciem w lecznictwie, wymagają leżakowania przez szereg miesięcy( 7-8 miesięcy) w suchym pomieszczeniu z dostępem powietrza dla utlenienia licznych związków chemicznych.

Składniki mikrobiologiczneDo nich należą bakterie tlenowe i beztlenowe, grzyby. Ilość mikroorganizmów zmniejsza się wraz z głębokością z której pochodzi próbka. Uważa się, że jeśli występują to wskutek zanieczyszczenia złoża torfu, najczęściej przez zwierzęta. Borowiny z torfowisk wysokich cechują się właściwościami bakteriobójczymi.

Fizjologiczne działanie zabiegów borowinowych Właściwości fizyczne borowinyWymienione niżej właściwości fizyczne posiada jedynie borowina w postaci papki, a więc zawierająca pewne optymalne ilości wody. Z chwilą, gdy zostanie dodana do niej zbyt duża ilość wody, powyżej pewnej granicy, traci swe szczególne właściwości. Im bardziej rozrzedzona jest papka borowinowa, tym bardziej jej właściwości fizyczne zbliżają się do tych, które cechują wodę. Dzięki tym właściwościom fizycznym borowina odpowiednio przygotowana i zastosowana do zabiegu wywiera na organizm większe, a zarazem łagodniejsze działanie ogrzewające lub ochładzające.Dojrzała borowina zabiegowa stanowi ciemnobrunatną, gęstą i jednolitą masę, o swoistym zapachu, która po podgrzaniu posiada równomierną temperaturę.Pojemność wodna borowiny

Dobrze rozłożona borowina posiada konsystencję plastycznej papki, a właściwie galaretowatego żelu. Wpływa na to zawartość w borowinie substancji humusowych.Borowina po oczyszczeniu, rozdrobnieniu i homogenizacji, mimo iż już w złożu może mieć ok. 90 % wody, może dodatkowo przyjąć pewne ilości wody. Pojemność wodna borowiny jest bardzo duża: każde 2 części świeżego torfu mogą przyjąć 1 część wody. O zdolności zatrzymywania przez borowinę dużej ilości wody decydują substancje humusowe, a zwłaszcza kwasy humusowe, mające charakter koloidów hydrofilnych. Jednak podczas przechowywanie złożowej borowiny w magazynie, w miarę wysychania, traci ona rocznie ok. 25 - 35 % zdolności wiązania wody. Przesuszona borowina po zmieszaniu z wodą szybko rozdziela się na dwie warstwy, złożone z cząstek o różnej ciężkości. Dlatego zaleca się używać do zabiegów tylko świeżą borowinę złożową lub po bardzo krótkim okresie składowania.-Dłuższe namoczenie przesuszonej borowiny przywraca jej wodochłonność. Przewodnictwo cieplne borowinyKonsystencja przygotowanej do zabiegu masy borowinowej jest przyczyną szczególnych właściwości termicznych środowiska kąpielowego, dotyczących sposobu przenoszenia ciepła z podgrzanej borowiny do ciała zanurzonego w niej, lub odwrotnie z ciała do oziębionej borowiny. Brak jest w kąpieli borowinowej konwekcyjnego przenoszenia ciepła z borowiny do ciała (lub odwrotnie ), tak jak to się dzieje w gorących ( lub zimnych ) kąpielach wodnych, a ciepło przechodzi na drodze przewodzenia, bardzo wolno z cząsteczki do cząsteczki. W wyniku tych różnic woda ochładza się 5 - 15 razy szybciej niż borowina o normalnej konsystencji. To małe przewodnictwo cieplne borowiny stanowi następną cenną, dla wykorzystania w lecznictwie, właściwość fizyczną borowiny. Pozwala bowiem na stosowanie borowiny o temperaturze znacznie wyższej od temperatury ciała bez przykrego wrażenia gorąca. W rezultacie tylko przez zastosowanie kąpieli borowinowych uzyskuje się silne i głębokie przegrzanie tkanek.

Pojemność cieplna borowiny

Do szczególnych cech fizycznych borowiny należy też duża pojemność cieplna, dzięki czemu może być uważana za dobry nośnik ciepła.Temperatura obojętna borowiny zabiegowej

Różnice w działaniu cieplnym kąpieli borowinowej i wodnej są znaczne. Właściwości fizyczne borowiny umożliwiają stosowanie zabiegu o temperaturze 42 - 45°C (315 - 318 K). Temperatura obojętna masy borowinowej wynosi 38°C (311 K). Przy tej temperaturze borowiny, wyższej od temperatury ciała, dostarcza ona organizmowi w czasie zabiegu ciepło, przy czym pacjent nie odbiera wrażenia ogrzewania, ponieważ jest to temperatura obojętna zabiegu borowinowego. Zabieg borowinowy o temperaturze obojętnej nie jest więc, w przeciwieństwie do zabiegów przy użyciu wody, obojętny dla gospodarki cieplnej.

Działanie cieplne borowinyMałe przewodnictwo ciepła i brak prądów konwekcyjnych w papce borowinowej przygotowanej do zabiegu jest przyczyną bardzo wolnego oddawania ciepła kąpanemu organizmowi. W zabiegu borowinowym następuje łagodny, powolny wzrost temperatury tkanek i to nie tylko części korowej, lecz także, i to wybitnie, części rdzennej organizmu. Temperatura w jamie ustnej lub w odbycie, wyrażająca temperaturę części rdzennej ciała, w kąpieli borowinowej wzrasta więcej aniżeli w kąpieli wodnej. Cechą charakterystyczną zabiegu borowinowego jest to, że w przeciwieństwie do kąpieli wodnych, przegrzanie uzyskuje się przy mniejszym odczuwaniu ciepła przez organizm. Temperaturę borowiny rzędu 40 - 42°C odczuwa się tak, jak temperaturę wody ok. 37°C. Jest to spowodowane tym, że warstwa borowiny przylegająca bezpośrednio do skóry, oddając jej ciepło, szybko osiąga jej temperaturę, po czym bardzo wolno uzyskuje kolejne porcje ciepła przez przewodnictwo od cząsteczek następnych warstw. Istnieją również dalsze różnice między kąpielą wodną i borowinową. W środowisku kąpieli wodnej ciepło na drodze konwekcji szybko się rozprzestrzenia i wnika łatwo do miejsc z których jest szybko usuwane, tzn. dobrze ukrwionych ( prąd krwi szybko ogrzewa się na drodze konwekcji ). Natomiast w miejscach gorzej ukrwionych brak jest konwekcji ciepła do strumienia krwi, a transport ciepła z pominięciem krwi zachodzi bardzo wolno na drodze przewodnictwa.

Natomiast w środowisku kąpieli borowinowej rozchodzenie się ciepła jest utrudnione i dlatego bardziej równomierne, co sprawia, że różnice w przyjmowaniu ciepła przez lepiej i gorzej ukrwione tkanki nie są tak duże jak w kąpieli wodnej. Zabiegi borowinowe umożliwiają lecznicze wykorzystanie ciepła przy jego względnie słabym działaniu bodźcowym.

W gorących kąpielach borowinowych nie występuje, w przeciwieństwie do gorących kąpieli wodnych, nagły skurcz naczyń krwionośnych. Ciepło bowiem jest w nich oddawane wolniej i bardziej równomiernie niż w kąpielach wodnych. Również zaczerwienienie skóry jest mniej intensywne lub wcale nie występuje. Natomiast wskutek pobudzenia ośrodkowych termoreceptorów występuje bardzo silne pocenie się. Jest ono silniejsze w kąpieli borowinowej niż w kąpieli wodnej.

Przy miejscowym zastosowaniu borowiny wzrost temperatury tkanek jest ograniczony do części ciała poddanej zabiegowi. Różnica intensywności działania częściowych zabiegów borowinowych spowodowana jest przede wszystkim, pomijając mniejszy obszar działania, mniejszą ilością ciepła w mniejszej masie borowiny oraz szybszym ochładzaniem się warstwy borowiny o mniejszej grubości aniżeli w kąpieli borowinowej.

Hipertermia wywołana działaniem cieplnym borowiny Kąpiele borowinowe, zawijania całkowite i w mniejszym stopniu częściowe, powodują wzrost temperatury ciała, czyli hipertermię. Zależnie od temperatury ciała zwiększa się pojemność minutowa serca, przy czym w mniejszym stopniu niż tętno wzrasta również objętość wyrzutowa serca. Przegrzaniu, do którego dochodzi podczas każdego zabiegu, towarzyszy przestrojenie układu autonomicznego. W czasie zabiegu przeważa działanie części współczulnej układu autonomicznego, a po kąpieli przez długi czas utrzymuje się przewaga czynnościowa układu przywspółczulnego. Tym przestrojeniom towarzyszą przesunięcia w obrazie białokrwinkowym, zmiany w elektrolitach surowicy krwi. Hipertermia powoduje pobudzenie czynnych składników mezenchymy i krwinek białych pod względem nieswoistej odporności, co powoduje zwiększenie właściwości bakterio i wirusobójczych.Działanie mechaniczne zabiegów borowinowych

Papka borowinowa składa się z dwóch faz: płynnej, którą jest woda, i stałej, którą stanowią nierozpuszczalne w niej składniki borowiny. Borowina przygotowana do zabiegu, przez odpowiednią obróbkę dobrze rozłożonego torfu, stanowi prawie idealnie jednorodny koloid w którym te dwie fazy nie roz-dzielają się w czasie zabiegu. Czynniki mechaniczne w kąpieli borowinowejW kąpieli borowinowej na powierzchnie ciała zanurzonego w papce borowinowej działa ciśnienie hydrostatyczne, jakie ona wywiera. Ciśnienie jest tym większe, im gęstsza jest papka borowinowa i im głębiej ciało jest w niej zanurzone. Uważa się jednak, że ciśnienie hydrostatyczne, jak i wypór w kąpielach borowinowych są przeciętnie tylko o ok. 2 % większe niż w całkowitych kąpielach wodnych. Siła wznosząca ciało, jaka również działa w kąpieli borowinowej, jest względnie mała, tym bardziej, że równocześnie działa przeciwnie skierowana siła ssąca działania borowiny.

Działanie mechaniczne wywiera również tarcie cząsteczek masy borowinowej o skórę. Z konsystencją papki borowinowej jest związana jej lepkość, która przeciwstawia się ruchom ciała wykonywanym w czasie kąpieli borowinowej. Jest to szczególnie istotne w przypadku prowadzenia ćwiczeń ruchowych z przezwyciężeniem oporów, jakie w kąpieli borowinowej stawia lepkość papki zabiegowej, z drugiej bowiem strony istnieje działanie wyporu ułatwiające ruch wskutek zmniejszenia masy kończyn.

W kąpieli borowinowej, podobnie, jak w kąpieli wodnej, stwierdzono rentgeno-kimograficznie charakterystyczne dla działania ciśnienia hydrostatycznego poszerzenie sylwetki serca i dużych naczyń. Stwierdzono poza tym ograniczenie ruchomości okolicy koniuszka serca. Zmiany te wiążą się z przesunięciem dużej objętości krwi w niskociśnieniowej części układu krążenia do części krążenia znajdującej się w obrębie klatki piersiowej. Zmniejsza się obwód brzucha, a przepona zostaje wysoko uniesiona. W następstwie ścieśnienia klatki piersiowej przez masę borowinową i wysokiego uniesienia przepony klatka piersiowa zostaje ustawiona w pozycji wydechowej. Czynnikiem wybitnie odróżniającym działanie kąpieli borowinowej od kąpieli wodnej jest duża lepkość borowiny. Jest to ważny składnik czynników fizycznych kąpieli borowinowej. Powoduje on zwiększenie pracy układu oddechowego. Z drugiej strony czynniki mechaniczne kąpieli borowinowej utrzymują ciało w bezruchu, praktycznie w stanie utraty również masy kończyn. Mięśnie szkieletowe ulegają rozluźnieniu. Przy zwiększonym napięciu mięśni, towarzyszącym m. in. chorobie zwyrodnieniowej stawów i kręgosłupa, rozluźnienie mięśni powoduje ustąpienie bólu. Pozwala to całkowicie odprężyć się.Ciśnienie hydrostatyczne i opór tarcia w kąpieli borowinowej wpływają w większym stopniu, aniżeli kąpiel wodna, na oddychanie, utrudniając wdech. Działanie ciśnienia hydrostatycznego kąpieli borowinowej na naczynia obwodowe jest podobne jak w kąpieli wodnej. Przesuwa się przy tym ustawienie pośrednie między wdechem i wydechem klatki piersiowej w kierunku mniejszego oporu, z ułatwieniem dopływu krwi żylnej do serca i powiększenie sylwetki serca i dużych naczyń w przypadkach krańcowych do ustawienia wydechowego ze wzrostem ciśnienia śródpiersiowego.

Działanie mechaniczne kąpieli borowinowej ułatwia odpływ chłonki z przestrzeni międzykomórkowych. Warunki powstające podczas kąpieli borowinowej ułatwiają wchłanianie wysięków, pojawiających się w różnych stanach chorobowych.

Łączne działanie czynników mechanicznych i termicznych kąpieli borowinowej wydaje się tylko nieznacznie więcej obciążać układ krążenia niż kąpiele wodne. W kąpieli borowinowej występuje łagodniejsze przystosowanie układu krążenia, niż w kąpieli wodnej. Kąpiele borowinowe są jednak niebezpieczne dla chorych na serce i u chorych z zespołem ortostatycznym. U chorych z odpowiednią dyspozycją występują zmiany w ekg. Obciążenie układu krążenia stopniowo zmniejsza się w przebiegu kuracji, ponieważ zmniejsza się przyspieszenie tętna. Po kolejnych zabiegach stwierdza się również obniżenie patologicznie podwyższonego odcinka ST i zmniejszenie spłaszczenia załamka T. Występujące po zabiegu zwyżki ciśnienia i subiektywne dolegliwości są mniejsze na końcu kuracji. W mniejszym stopniu obciążają układ krążenia częściowe zabiegi borowinowe.

Działanie chemiczne zabiegów borowinowychKwasy huminowe ze względu na makromolekularną strukturę nie ulegają wchłonięciu przez skórę, jednak związki będące ich prekursorami mogą wnikać podczas kąpieli borowinowej do skóry i zwiększać jej przepuszczalność dla różnych związków huminowych. Uważa się, że związki będące prekursorami kwasów huminowych, wiążą się z błonami komórkowymi bakterii i hamują ich podział. Stwierdzono, że związki huminowe tworzą kompleksy z trombiną, w rezultacie czego obniżają krzepliwość krwi. Związkom należącym do tej grupy przypisuje się różne właściwości, np sorpcyjne, i działania chemiczno- fizjologiczne, np. ściągające i garbujące na skórę. Uważa się, że różne produkty rozpadu składników chemicznych borowin i związki powstające na różnych etapach ich przemian są biochemicznie aktywne. Tak więc rozpuszczalnym w wodzie produktom humifikacji przypisuje się działanie hamujące aktywność hialuronidazy, które wykazują w badaniach in vitro kwasy huminowe. Stosunkowo nie dawno stwierdzono, że związki huminowe oprócz działania ściągającego, wywierają działanie przeciwzapalne. Stwierdzono, że kwasy huminowe oddziałują na mięśnie gładkie jajowodów, macicy, a także naczyń krwionośnych, zmniejszając ich spontaniczną kurczliwość, co w odniesieniu do naczyń prowadzi do zwiększenia ukrwienia tkanek. Stosunkowo dobrze poznano działanie związków znajdujących się w pyłkach roślin, będących głównie pochodnymi sterydów, m.in. beta - sitosterolu. Mogą one przenikać przez skórę i hamować rozkład kwasu arachidowego oraz hamować powstawanie mediatorów zapalenia. Wg Goecke i Riede kwasy huminowe mogą odgrywać rolę w rozkładzie kwasu arachidowego i wywierać hamujący wpływ na powstawanie mediatorów zapalenia ( leukotrienów) i prostaglandyn , które m.in. odpowiedzialne są za kurczliwość mięśni gładkich naczyń. nisko- i średniocząsteczkowe składniki organiczne i rozpuszczalne w wodzie składniki nieorganiczne w czasie zabiegu mogą ulegać wchłanianiu przez skórę i wywierać określone działanie biologiczne. Natomiast składniki nierozpuszczalne w wodzie takiego działania nie wywierają, aczkolwiek trudno jest wykluczyć ich wpływ na skórę. Tak np. kwaśny odczyn borowiny oraz zawarte w niej związki- bituminy i kwasy humusowe- a także występujące dodatkowo jony żelazowe, glinowe i siarczanowe, mogą działać garbująco, ściągająco lub drażniąco na skórę. Można z dużym prawodpodobieństwem przyjąć, że w kąpieli borowinowej nie wchłania się więcej składników w niej zawartych aniżeli w kąpieli mineralnej. W porównaniu do fizjologicznego dobowego obrotu są to, z wyjątkiem siarki i jodu, ilości zbyt małe, by mogły wywierać działanie farmakodynamiczne. Dotąd też nie wiadomo, jak działają składniki mineralne zdeponowane w skórze, których jest tam więcej aniżeli wchłoniętych. Nadal trudno jest właściwie ocenić znaczenie procesu przechodzenia wielu związków ze skóry do kąpieli borowinowej Transport tych substancji jest w środowisku kąpieli borowinowej szczególnie intensywny, ponieważ po opuszczeniu skóry są one wiązane przez składniki torfu o silnych właściwościach sorpcyjnych, co utrzymuje stałą różnicę ich stężeń między ciałem a środowiskiem kąpielowym.

Kompleksy związków organicznych i mineralnych mają właściwości jonowymiennikowe. Wiążą one np. jony wapnia, magnezu, żelaza, glinu, potasu, sodu i oddają wodór. Wymiana ta jest odwracalna i jest tym silniejsza dla jonów o tej samej wartościowości im większy jest ciężar atomowy i mniejszy jest potencjał jonizacyjny.

ELEKTROSTYMULACJA W SPATYCZNOŚCI MIĘŚNI:Spastyczność – czyli kurczowe wzmożenie napięcia mięśni, będące wynikiem utraty centralnej regulacji pobudliwości wrzecion mięśniowych i zachwianiem równowagi czynnościowej między zginaczami i prostownikami. Dochodzi do przewagi silniejszej grupy mięśni, które, ulegając przykurczowi, rozciągają mięśnie antagonistyczne. Leczenie spastyczności podejmuje się w celu zmniejszenia dolegliwości (np. bolesnych skurczów mięśni), poprawy czynności ruchowej (zwiększenia siły mięsni antagonistycznych, poprawy koordynacji ruchowej, zręczności, przyśpieszenia ruchów, zmniejszenia męczliwości), ograniczenia powikłań wynikających ze zwiększonego napięcia mięśni, takich jak: przykurcze, trudności w utrzymywaniu prawidłowej pozycji leżącej i siedzącej, a także zapobieganie powstawaniu czy ułatwienie gojenia odleżyn.W celu obniżenia spastyczności stosuje się różne metody:* farmakologiczne* chirurgiczne *kinezyterapię * zabiegi fizykalne:- ciepłolecznicze (kąpiele w ciepłej wodzie 36-380C, okłady parafinowe, promieniowanie podczerwone)- zimnolecznicze- krioterapeutyczne (różnego rodzaju okłady, wykorzystywanie nadmuchu zimnego powietrza czy par azotu)- zabiegi z zastosowaniem pola magnetycznego małej częstotliwości i elektrostymulację.

Elektrostymulację osłabionych antagonistów wprowadzili do lecznictwa w latach 50 – Levine, Knott, Kabat. Stosowano ją w przypadku osłabionych zginaczy w spastyczności hemiplegii kończyn dolnych, a także w celu wzmocnienia osłabionych prostowników stawów rąk i palców w spastycznej hemiplegii kończyn górnych. Model drażnienia był taki sam jak w zabiegach przy atrofii mięsni odnerwionych. Dobre wyniki drażnienia antagonistów potwierdzają w swoich badaniach Baker, Edel. Vodownik stwierdzili u 5 spośród 10 chorych zmniejszenie spastyczności kończyny dolnej przy stymulacji antagonistów.

Metodę dwukanałowej elektrostymulacji wprowadził do lecznictwa w latach 1966-1968 Hufschmidt. Drażniąc rytmicznie impulsem prostokątnym najpierw mięsień spastyczny, a następnie antagonistyczny, uzyskał zmniejszenie spastyczności. W badaniach Edela najlepsze wyniki leczenia tą metodą uzyskano u dzieci z porażeniem mózgowym w kurczowym wzmożeniu napięcia kończyn dolnych. Podobnie Leyendecker zaobserwował lepsze efekty u dzieci z porażeniem mózgowym rehabilitowanych metodą Bobath i metodą Hufschmidta w porównaniu z grupą dzieci nie poddanych elektrostymulacji.

Chociaż stosuje się inwazyjne metody elektrostymulacji ośrodkowego układu nerwowego na poziomie rdzeniowym (rdzenia) i ponadrdzeniowym (móżdżku, mózgu), elektrostymulacją obejmuje się głównie mięśnie spastyczne, osłabione mięśnie antagonistyczne lub obie grupy mięśni na zmianę.

Według Wiedemanna na mięsień porażony spastycznie detonizująco działa galwanizacja zstępująca. Anelektrotonus występujący pod ANODĄ przez zwiększenie progu pobudliwości włókien mięśniowych powoduje hamowanie odruchów proprioceptywnych a przez obniżenie pobudliwości włókien nerwowych działa przeciwbólowo. Galwanizację wykonuje się zarówno w klasyczny sposób, jak i w kąpielach elektryczno-wodnych. Dawkowanie jest takie samo jak w leczeniu porażeń wiotkich. Spośród metod naprzemiennych elektrostymulacji mięśni spastycznych i antagonistycznych najczęściej stosuje się metodę Hufschmidta i metodę Jantscha. Pierwsza z nich polega na dwukanałowej, rytmicznej, naprzemiennej, tzn. następującej z pewnym opóźnieniem elektrostymulacji mięśni spastycznych i antagonistycznych. Pobudzenie mięśni antagonistycznych następuje w okresie spoczynkowym mięśni spastycznych. Zabieg wykonuje się metodą dwubiegunową. Elektrody pierwszego obwodu nałożone są na mięsień porażony spastycznie, natomiast elektrody drugiego obwodu spoczywają na mięśniach antagonistycznych. Metoda Jantscha polega na pobudzeniu pojedynczymi impulsami mięśnia spastycznego i w odpowiednim czasie grupami impulsów wywołujących skurcze tężcowe (od 500-1000 ms) osłabionych mięśni antagonistycznych.

Tonolizę do lecznictwa wprowadziła w latach 70. Jantsch jako modyfikację elektrostymulacji metodą Hufschmidta. Obydwie metody mają na celu zniszczenie lub zmniejszenie spastyczności mięśni. W pierwszym etapie, działając na mięśnie spastyczne pojedynczym impulsem o bardzo wysokiej amplitudzie, wywołuje się ich silny skurcz a następnie rozluźnienie. W tym momencie stymuluje się pojedynczym impulsem (metoda Hufschmidta) lub serią impulsów (TONOLIZA) mięśnie antagonistyczne, wywołujące w ten sposób naprzemienną odpowiedź zginaczy i prostowników. Tonolizę, podczas której w drugiej fazie stosuje się serię impulsów, umożliwia działanie na mięśnie antagonistyczne w optymalnym okresie rozluźnienia mięśni spastycznych, dzięki czemu dochodzi do silniejszego i dłużej trwającego skurczu mięśni antagonistycznych.

Metody te, w założeniu, pozwalają okresowo odtwarzać odruchowy mechanizm wzajemnego unerwienia, co prowadzić ma do przywrócenia równowagi fizjologicznej między zginaczami a prostownikami. Wydaje się, że względnie lepsze wyniki uzyskuje się po elektrostymulacji osłabionych mięśni antagonistycznych. Według Jenricha wykonuje się ją impulsami o częstotliwości poniżej 10 Hz, które nie wywołują skurczów tężcowych W świetle doświadczeń Małgorzaty Pawlak i Anny Straburzyńskiej-Lupy tonoliza przynosi jedynie krótkotrwałą poprawę.

POLEWANIA Wąż posiada na ogół średnicę 18 - 20 mm i długość 2 - 3 m.

Najczęściej stosuje się polewanie płaskie-strumień wody

wydobywa się z końcówki węża pod tak małym ciśnieniem,

że w pionowym jego ustawieniu wylewa się płaski strumień wody. Przy pionowym ustawieniu węża strumień wody powinien

załamać się w odległości nie przekraczającej szerokości

4 palców od jego wylotu. Podczas polewania pacjent winien stać na tzw. raszkach,

najlepiej z tworzywa, ponieważ można je łatwiej i lepiej dezynfekować. Temperaturę wody do polewań winien każdorazowo ustalić lekarz zależnie od wskazań. Najczęściej wykonuje się polewania zimne ,

według zasady Kneippa : „ stosować tyle ciepła ile jest to konieczne, natomiast zimna tyle ile tylko jest to możliwe”. Rozróżnia się polewanie kolan, ud, dolnej części ciała, ramion,

górnej części ciała, grzbietu, polewanie całkowite, piersi, głowy, twarzy, uszu, oczu. Duże polewania winny być wykonywane tylko na zlecenie lekarza.

Zimne polewania działają:Ø hartująco, Ø sprzyjają dobremu ukrwieniu tkanek, Ø wywierają działanie ćwiczące na tętnice, żyły, naczynia włosowate i limfatyczne, Ø pobudzają przemianę materii i układ nerwowy, Ø działają przeciwzapalnie Ø przeciwbólowo, Ø przemieszczają krew do obszaru poddanego zabiegowi, Ø utrzymują równowagę gospodarki cieplnej, Ø działają przez strefy odruchowe na narządy wewnętrzne, Ø ćwiczą serce, układ krążenia i układ oddechowy. Obowiązują wszystkie zasady dotyczące zimnych zabiegów: Ø zimne zabiegi można wykonać tylko pacjentom z prawidłową gospodarką ciepłem, nie marznących, nie oziębionych. Najlepiej jeśli jest rozgrzany lekkimi ćwiczeniami ruchowymi. Ø Do zabiegu powinno się przystąpić dopiero po ok. 30 min po większym wysiłku fizycznym.Ø Czas trwania zabiegu zależy przede wszystkim od odczynowości organizmu pacjenta. Ø W każdym przypadku polewanie musi wywołać drugą fazę reakcji na zimno, tj. zaczerwienienie skóry ( lekkie ), uczucie ciepła, nawet uczucie bólu w polewanej części ciała. Ø Orientacyjnie zakłada się, że zimne polewanie winno trwać 40 - 60 sekund, a w szczególnych przypadkach 80 sekund.Ø Polewanie należy wykonać mniej więcej 2 godziny po posiłku i to tylko uprzednio rozgrzanemu pacjentowi.

Ø Podczas zimnych polewań pacjent winien głęboko oddychać. Ø Pacjent rozbiera się przed zabiegiem tylko w takim stopniu, w jakim jest to konieczne do wykonania zabiegu. Ø Po zabiegu i osuszeniu ciała należy szybko ubrać się i wykonać rozgrzewające ćwiczenia gimnastyczne lub szybko chodzić przez 10 minut. Osusza się tylko te części ciała, które pozostają odkryte po ubraniu się pacjenta. Ø Po zabiegu pacjent winien przez jakiś czas wypoczywać w łóżku.

Technika zabiegu

Zabieg zaczyna się od polewania stóp, najpierw prawej strony ciała , potem lewej, przedniej powierzchni w kierunku od dołu ku górze i tylnej odwrotnie. W górę polewa się powoli, w dół nieco szybciej. Każde miejsce może być przy właściwej reakcji ponownie polane. Wykonanie niektórych polewań wymaga odpowiednich podpórek umożliwiających zajęcie przez pacjenta odpowiedniej postawy ciała. Wąż trzyma się przy polewaniu w prawej ręce , jak pióro, podczas gdy lewa go podtrzymuje. Wylot węża winien być oddalony od ciała mniej więcej na szerokość ręki, tj. ok. 10 - 15 cm.

Podczas polewania o zmiennej temperaturze zabieg ciepłą wodą wykonuje się przez 1 - 2 minuty i zimną przez 20 sekund. Zawsze zaczyna się od polewania ciepłą wodą i kończy po 2 zmianach zimnym polewaniem.

NatryskiDziałają termicznie i mechanicznie. Są silniejsze od polewań i słabsze od biczy. Podobnie jak bicze nie są wskazane dla osób słabych, o zwiększonej pobudliwości nerwowej, a z gruntu są przeciwwskazane dla dzieci do lat 6.

Mogą być wykonywane za pomocą urządzeń utrzymujących stały kierunek padania na ciało wody i wtedy nazywa się je stałymi, lub za pomocą giętkiego węża połączonego z katedrą natryskową umożliwiającą regulację temperatury i ciśnienia wody, którym porusza wykonujący zabieg, nazywane ruchomymi. Cechą natrysku jest to, że strumień wody jest rozbity na krople przez odpowiednie otworki dyszy. Działanie bodźcowe natrysku jest tym większe im mniejsze są otwory, przez które wypływa woda i im większe jest ciśnienie wypływającej wody. Natryski o łagodnym wypływie dobrze rozbitego strumienia wody, a więc o stosunkowo najmniejszej sile bodźcowej nazywa się deszczowymi. Uzyskuje się je przy pomocy stałych natrysków.

Z uwagi na kierunek wypływu wody ze stałych urządzeń rozróżnia się natryski spadowe, wstępujące i boczne.

Natrysk wstępujący stosowany jest też do podmywań higienicznych kobiet. Natrysk boczny czyli płaszczowy wykonuje się w odpowiedniej kabinie, mającej w bocznych ścianach dysze, przez które wypływa woda pod odpowiednim ciśnieniem.

Najczęściej stosuje się natryski stałe deszczowe.

Pod względem temperatury natryski dzieli się na zimne, gorące i o zmiennej temperaturze.

Siła działania bodźcowego natrysku zależy od:• temperatury wody • ciśnienia • rozdrobnienia strumienia wody

Im bardziej temperatura natrysku różni się od temperatury obojętnej ciała ludzkiego, tym wieksze jest oddziaływanie termiczne zabiegu. Im bardziej rozdrobniony jest strumień wody i im większe jest jego ciśnienie tym silniej-sze jest jego oddziaływanie na organizm. Najłagodniej działa rozproszony, deszczowy strumień wody, a najsilniej kolczysty i skupiony.

Natryski zimne wykonywane są przy użyciu naturalnie zimnej wody wodociągowej. Trwają 20 - 30 sekund. Powodują ogrzanie i zaczerwienie skóry. Działają hartująco i sprzyjają dobremu ukrwieniu skóry. Często stosuje się je na zakończenie ciepłych zabiegów wodoleczniczych, jak i higienicznych.

Zimne lub chłodne natryski wstępujące stosuje się w guzach krwawnicowych i w zaburzeniach czynnościowych narządów płciowych. Polewania biczowe czyli bicze Polewania biczowe, zwane najczęściej biczami, wykonuje się strumieniem wody pod ciśnieniem, które można regulować w granicach od 100 do 300 kPa ( 1 - 3 kp/cm2 ) działają bardzo silnie mechanicznie. Działają nie tylko termicznie lecz również mechanicznie. Stanowią formę masażu przy użyciu wody. Powinny być wykonywane przez fachowy personel służby zdrowia na zlecenie lekarza. Ze względu na temperaturę wody rozróżnia się bicze zimne, gorące i zmiennocieplne. Ze względu na stopień rozdrobnienia strumienia i ciśnienia wody wychodzącej z dyszy wyróżnia się m. in. natryski deszczowe, nitkowate, wachlarzowate, Najsłabiej działają bodźcowo natryski deszczowate. Podobnie działają natryski wachlarzowate. Natryski o dużej sile działania bodźcowego, będącej wynikiem przechodzenia wody o dużym ciśnieniu przez dyszę o małych otworach, nazywa się kolczastymi lub nitkowatymi. Mogą one wywoływać ból, zaczerwienienie skóry, a nawet miejscowy od-czyn zapalny i pęcherze. Należy zaznaczyć, że działanie takim natryskiem z większej odleglości jest znacznie slabsze. Natrysk nitkowaty stosuje się w nerwobólach, i w przewlekłych chorobach reumatycznych. Natryski ruchome stosuje się najczęściej miejscowo na poszczególne stawy lub kończyny, klatkę piersiową, brzuch, plecy itp.

Pobudzają przemianę materii, działają odruchowo na narządy wewnętrzne.Wymagają specjalnej aparatury - katedry natryskowej, umożliwiającej dysponowanie w każdej chwili wodą o określonej temperaturze i ciśnieniu. Z katedry natryskowej wychodzi wąż zaopatrzony w wymienną końcówkę o różnych otworkach. Wymienne dysze umożliwiają stosowanie strumienia wody o różnym rozdrobnieniu. Z uwagi na to, że odległość wylotu węża połączonego z katedrą natryskową wynosić musi ok. 3 m ( 2,5 - 4,0 m ) bicze wykonuje się w odpowiednio dużym pomieszczeniu, którego ściany winny być pokryte kafelkami.

Giętki wąż, przez który woda przepływa z katedry natryskowej jest zaopatrzony w końcówkę - głowicę, o długości mniej więcej 10 cm, umożliwiającą zmianę średnicy strumienia wody od ok. 5 - 10 mm do 20 mm. Głowicę ujmuje się prawą ręką w taki sposób, by palec wskazujący spoczywał na regulatorze średnicy strumienia wody, co umożliwia w każdej chwili zmianę strumienia skoncentrowanego, działającego z siłą bicza, na rozproszony, deszczowy, łagodny. Tego rodzaju regulacja umożliwia szybką zmianę ciśnienia strumienia, jeśli jakaś okolica ciała jest bardziej lub mniej wrażliwa na bodźce.

Podczas polewania biczowego należy stale poruszać strumieniem wody by nigdy nie padał tylko na jeden punkt ciała. Siłę działania zabiegu zwiększa się tylko stopniowo. O wielkości dawki bicza decyduje: Ø ciśnienie, Ø temperatura Ø kąt padania strumienia wody na ciało, Ø wielkość i pobudliwość powierzchni ciała objętej zabiegiem Ø czas trwania zabiegu.

Czas wykonania biczów całkowitych, które można wykonywać jedynie osobom zdrowym, nie powinien przekraczać 4 minut.

Z reguły wykonuje się bicze kolan, ud, grzbietu i całego ciała. Oprócz tego wykonuje się bicze segmentarnie w obrębie stref odruchowych skóry i mięśni oraz stref Heada. Bicze wykonuje się u pacjenta całkowicie obnażonego, stojącego na raszkach z tworzywa w odległości ok. 3 m od osoby wykonującej zabieg. Dla uniknięcia rozbryzgiwania się strumienia wody pacjent ustawia się przed odpowiednim ekranem. Na ogół każdy zabieg zaczyna się natryskiem deszczowym, stopniowo przechodzi się do pełnego i dalej przez biczowy dochodzi znowu do deszczowego.

Ciśnienie wody winno być takie, by z końcówki węża z głowicą, trzymanego pionowo na wysokości metra, strumień wody spadał na ziemię w odległości 6 - 7 m. Polewania biczowe= bicze-Z uwagi na silne działanie bodźcowe bicze całkowite można wykonywać tylko osobom zdrowym i to tylko po uprzednim wykonaniu biczów częściowych.

Bicze częściowe wykonuje się tylko na zlecenie lekarza: w chorobach reumatycznych mięśni i stawów w okresie wolnym od zapalenia, rwie kulszowej, zaburzeniach miesiączkowania, zaburzeniach czynnościowych żołądka i jelit, w I i II okresie tętniczych zaburzeń krążenia obwodowego.

U silnych osób, otyłych, ze skazą moczanową, zwiększonym poziomem cholesterolu czy triglicerydów we krwi wykonuje się je po kąpieli w saunie.

DZIAŁANIE PROMIENIOWANIA LASEROWEGO :wytwarzaniem delikatnego ciepła zanikającego zaraz po zakończeniu zabiegu

ścinaniem się białek termolizy i parowania oraz odwracalnego odwodnienia

promieniowanie laserowe poprawia ukrwienie poprawia procesy odżywcze tkanek działa przeciwbólowo

przeciwzapalnieprzeciw obrzękoweSauna to pomieszczenie, w którym panuje wysoka temperatura i wysoka lub niska wilgotność (w zależności od rodzaju sauny), w którym spędza się od kilku do kilkudziesięciu minut. Pobyt w saunie ma własności oczyszczające ciało z toksyn, poprawiające krążenie i wyrabiające odporność na choroby. Po pobycie w saunie bierze się zwykle kąpiel w chłodnej wodzie.

Istnieją dwa rodzaje sauny:Sauna sucha (tzw. sauna fińska), to sauna o względnie niskiej wilgotności powietrza (poniżej punktu rosy). Temperatura dochodzi w niej do 85-120°C. Sauna fińska to nieduże pomieszczenie ze schodkowato umieszczonymi ławami drewnianymi.Sauna parowa (tzw. łaźnia rzymska) to sauna o wilgotności dochodzącej do 100% lecz niższej temperaturze: 40-50°C.

Zalecenia dla korzystających z sauny [edytuj]

Jedno wejście do sauny powinno trwać ok. 5-15 minut, a całkowity czas nie powinien przekraczać 30 minut dziennie np. 2 x 15 min lub 3 x 10 min. Sensowne jest korzystanie z sauny 2-3 razy w tygodniu

Po każdym wyjściu z sauny należy wziąć prysznic naprzemienny zimną-gorącą wodą i odpocząć 10-15 minut.

Liczba wejść do sauny: 1 dla dzieci od 3 do 12 lat.2-3 dla dorosłych.

Przebywając w saunie i w czasie odpoczynku najlepiej pić herbatę, soki lub wodę mineralną.

W czasie przebywania w saunie nie wolno smarować ciała lub twarzy żadnymi kremami, gdyż powoduje to zmniejszenie powierzchni ciała która wydala pot.

W okresie korzystania z sauny nie należy dużo jeść, a także pić kawy i alkoholu.

Do sauny najlepiej chodzić ok 2h po posiłku, jelita i pęcherz opróżnić.

Jeżeli nogi i ręce są zimne - ogrzać je przed wejściem.

Nie wchodzić do sauny w stresie i zmęczonym - zbytnie obciążenie serca, mniejsza skuteczność.

Wchodzić po wytarciu ciała - kropelki na skórze mogą poparzyć (dotyczy sauny suchej)

Wskazania [edytuj]Przewlekłe choroby takie jak: napięcie mięśni grzbietu, przewlekłe reumatoidalne zapalenie stawów, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupaNawracające choroby pulmonoloiczne: astma oskrzelowa, przewlekłe zapalenie oskrzeliChoroby kardiologiczne: nadciśnienie w I i II stadium (nieustalone), niedrożność tętnic obwodowych (I i II stopień wg. Fontaine), dusznica bolesna naczynioruchowa, zawał serca (nie wcześniej jak 6 miesięcy po incydencie)

Ogólne wskazania: dla poprawy wydolności i ogólnego stanu zdrowia, jako środek hartujący przy obniżonej odporności

Przeciwwskazania [edytuj]

reumatoidalne: w ostrym stanie reumatycznym

pulmonologiczne: infekcje: przeziębienie, gruźlica, ostry stan astmatyczny

kardiologia: niewydolność serca, krążenia i wieńcowa ze stenokardią spoczynkową, i inne choroby serca i nadciśnienie (najlepiej korzystać po konsultacji z lekarzem))

Inne: ostre stany zapalne, wrzody, guzy, ogniska zakażenia (np. przy bólu zęba), choroby weneryczne, epilepsja, jaskra, daltonizm i inne (wskazana jest konsultacja z lekarzem)

Prądy bipolarne – są to prądy o średniej częstotliwości od 100-100.000 Hz, a w lecznictwie wykorzystuje się od 3.000-20.000 Hz. Zalety:- łatwo przenikają w głąb tkanek - łatwiej pokonują opór skóry (im częstotliwość większa tym opór mniejszy)

- wnikają głębiej w tkanki- mniejsze w stosunku do prądów małej częstotliwości, działanie pobudzające na receptory czuciowe skóry, przez co zabieg jest łagodniej odczuwany, jest przyjemniejszy, ma zmniejszoną możliwość na wystąpienie oparzeń elektrolitycznych- nie ma właściwości galwanicznych

Ułożenie elektrod w odniesieniu do Anody lub Katody nie ma znaczenia, ze względu na to, prądy symetryczne, w lecznictwie stosuje się modulowane prądy średniej częstotliwości, ze względu na to czas trwania impulsu jest bardzo krótki, a częstotliwość stosunkowo duża nie wywołuje zmiany potencjału czynnościowego. Aby wywołać reakcję należy użyć dużego natężenia.

Prądy, jeżeli mają być o działaniu pobudzającym muszą być modulowane w amplitudzie i o częstotliwości około 100 Hz. W lecznictwie stosujemy interferencję dwóch prądów w tkankach – interferencja endogenna, lub może zachodzić w elektrostymulatorach – interferencja egzogenna.PRĄDY NEMECKA:

W lecznictwie stosujemy prądy Nemecka, jest to prąd małej częstotliwości, powstały na skutek nakładania się prądów sinusoidalnie zmiennych, różniących się między sobą częstotliwością ok. 100 Hz. Najczęściej stosuje się częstotliwość 4000 i 3900 Hz, lub 4100 i 4000 Hz. Prądy te są w dwóch niezależnych obwodach przy użyciu dwóch par elektrod dla każdego obwodu (razem 4 elektrody). W wyniku nakładania się ...

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Jmcweb.org Booking

Darmowy hosting zapewnia PRV.PL