Fiszki, INNE
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
prof. dr hab. Anna Wyrozumska Jean Monnet Chair of European Constitutional LawZakład Europejskiego Prawa Instytucjonalnego UŁ tel. 42 6354038 Procedury europejskie Syllabus: Pytania prejudycjalne – art. 234 TWE zob. także orzeczenia (w:) W.Czapliński, R.Ostrihansky, P.Saganek, A. Wyrozumska, Prawo Wspólnot Europejskich, Orzecznictwo, Warszawa 2005, s. 373 i n. 1) zakres jurysdykcji ETS art. 234/177 (1): „Trybunał Sprawiedliwości rozstrzyga w trybie orzeczenie prejudycjalnego: a) w przedmiocie wykładni niniejszego Traktatu; b) w przedmiocie ważności i wykładni aktów instytucji Wspólnoty oraz EBC c) w przedmiocie wykładni statutów organów utworzonych przez Radę, o ile statuty te przewidują taką możliwość.” 2) sąd lub trybunał · 246/80 Broekmeulen v. Huisarts Registratie Commissie – wyrok z dnia 6 września 1981 r. Stan faktyczny: Obywatel holenderski, Dr Broekenmeulen, ukończył studia medyczne na belgijskim uniwersytecie w Louvain, a następnie wrócił do Holandii chcąc otworzyć tam praktykę lekarską. Uzyskany przez niego zagranicą dyplom został uznany, ale Komisja Rejestracyjna, będąca jednym z trzech organów Królewskiego Stowarzyszenia Promocji Medycyny (pozostałe dwa organy to Rada posiadająca uprawnienia prawodawcze oraz Komitet Odwoławczy, rozpatrujący odwołania od decyzji Komisji Rejestracyjnej) odmówiła zarejestrowania go jako lekarza posiadającego prawo do świadczenia usług medycznych, gdyż nie odbył wymaganej przez prawo holenderskie rocznej praktyki zawodowej. Zdaniem Komitetu, obywatele holenderscy podlegali tej zasadzie, nawet jeśli ukończyli studia zagranicą, w przeciwieństwie do obywateli innych państw członkowskich, którym do rozpoczęcia praktyki na terenie Holandii wystarczał sam fakt uznania posiadanego przez nich dyplomu obcej uczelni. Pytanie prejudycjalne Broekenmeulen odwołał się od tej decyzji do Komitetu Odwoławczego, który skierował pytanie prejudycjalne do ETS, domagając się interpretacji dwóch dyrektyw dotyczących wzajemnego uznawania dyplomów medycznych oraz zasad wykonywania zawodu lekarza (dyrektywa Rady 75/362 oraz Komisji 75/363). Komitet zażądał wyjaśnienia kwestii, czy z treści wspomnianych dyrektyw wynika, że obywatel holenderski, który ukończył studia medyczne w innym państwie członkowskim i posiada w nim prawo do prowadzenia działalności zawodowej może taką działalność rozpocząć również w Holandii, bez konieczności odbycia rocznej praktyki, wymaganej od obywateli holenderskich. Kompetencja Komitetu do wystąpienia z pytaniem prejudycjalnym została zakwestionowana przez rząd holenderski, który stwierdził, że w świetle prawa holenderskiego nie może być on traktowany jako „sąd lub trybunał”, o którym mowa w art. 234. Rząd wyraził jednocześnie opinię, zgodnie z którą lekarz nie będący członkiem Stowarzyszenia mógłby odwołać się od decyzji Komisji Rejestracyjnej do sądu powszechnego, ale w praktyce nigdy nie miało to miejsca. To samo dotyczy decyzji Komitetu, które również nie były dotąd zaskarżane do sądu. Z uzasadnienia Trybunału: 9. „Zgodnie z wewnętrznym regulaminem Stowarzyszenia, Komitet Odwoławczy, powoływany na okres pięciu lat składa się z trzech członków wybieranych przez holenderskie uczelnie medyczne, trzech wybieranych przez Radę Stowarzyszenia oraz trzech wybieranych przez Ministra Edukacji i Ministra Zdrowia. W związku z tym zauważyć należy, że w wybór członków Komitetu zaangażowani są w znacznej mierze przedstawiciele holenderskich władz publicznych”. 10. „(…) Komitet jest organem rozstrzygającym spory pomiędzy Komisją Rejestracyjną a lekarzem, reprezentowanym w razie potrzeby przez radcę lub adwokata”. 11. „(…) Zgodnie z dekretem o świadczeniach społecznych z 1966 r. pojęcie „lekarza uprawnionego do świadczenia usług medycznych” zarezerwowane jest wyłącznie dla osób zarejestrowanych przez Stowarzyszenie (…). Lekarze niezarejestrowani nie posiadają prawa do leczenia pacjentów objętych systemem ubezpieczenia zdrowotnego”. 16. „Należy zauważyć, że państwa członkowskie są zobowiązane podjąć kroki niezbędne dla zapewnienia na swoim terytorium pełnej implementacji prawa stanowionego prze instytucje wspólnotowe. Jeżeli, zgodnie z prawem wewnętrznym państwa członkowskiego, zadanie to spoczywa na profesjonalnym organie działającym pod pewnym nadzorem rządu i tworzącym, we współpracy z władzą publiczną, procedury odwoławcze, mogące oddziaływać na wykonywanie praw zagwarantowanych prawem wspólnotowym – organ ten powinien mieć prawo zgłaszania pytań dotyczących interpretacji i ważności, wynikłych ze stosowania tych procedur”. 17. „(…) Przy braku środka odwoławczego do sądu powszechnego, Komitet Odwoławczy, który działa za zgodą władz publicznych i przy ich współpracy, oraz który po rozstrzygnięciu sporu wydaje decyzję ostateczną musi być, w kwestiach dotyczących stosowania prawa wspólnotowego, traktowany jak sąd lub trybunał w rozumieniu art.234 Traktatu”. W odpowiedzi na pytanie postawione przez Komitet Odwoławczy ETS stwierdził, iż przepisy holenderskie, uzależniające rejestrację lekarzy od odbycia przez nich rocznej praktyki zawodowej, pozostają w sprzeczności z postanowieniami dyrektywy 75/362, która wprowadza wyraźne rozróżnienie pomiędzy dyplomami z zakresu medycyny ogólnej i dyplomami specjalistycznymi. Tylko w stosunku do osób posiadających ten drugi rodzaj dyplomu państwa członkowskie mogą uzależniać rejestrację lekarza specjalisty od spełnienia przez niego dodatkowych warunków. W związku z tym, w przypadku dr Broekmeulena uzależnienie zarejestrowania go jako lekarza ogólnego od odbycia rocznej praktyki zawodowej było niezgodne z postanowieniami dyrektywy. Obywatel państwa członkowskiego, który uzyskał jeden z dyplomów wymienionych w treści dyrektywy w innym państwie członkowskim i posiada na jego terytorium prawo do świadczenia usług medycznych, ma możliwość prowadzenia takiej działalności w państwie swojego pochodzenia, niezależnie od przepisów prawa krajowego. · 61/65 Vassen – ze zbioru Prawo Wspólnot Europejskich Orzecznictwo ..., s. 384. 3) ograniczenia jurysdykcji ETS 4) Kiedy odesłanie jest niezbędne? - Który sąd? · C-99/00 Criminal proceedings against Kenny Lyckeskog – wyrok z dnia 4 czerwca 2002 r. Stan faktyczny Kenny Lyckeskog, obywatel szwedzki, został skazany wyrokiem karnym za próbę przewozu do Norwegii 500 kg ryżu, bez zgłoszenia go do oclenia. Kwestia prejudycjalna Sąd Apelacyjny dla Zachodniej Szwecji (Hovratt for Vastra Sverige) skierował do ETS pytania prejudycjalne, dotyczące m.in. interpretacji ustępu 3 art. 234 Traktatu. W Szwecji, od wyroku tego sądu przysługuje jeszcze odwołanie do Sądu Najwyższego, ale dopiero po przejściu procedury „przedsądu”, podczas której odrzucane są sprawy o mniejszej wadze, nie zasługujące na rozpatrzenie prze SN. W związku z tym, Sąd Apelacyjny zadał pytanie, czy sąd lub trybunał, który w praktyce jest ostatnią instancją odwoławczą (ze względu na konieczność poddania odwołania do SN przesądowi) jest zobligowany do zwrócenia się do ETS w trybie przewidzianym w ustępie 3 art. 234. Innymi słowy, czy sam fakt istnienia procedury przesądu powoduje, iż Sąd Apelacyjny musi być traktowany jako sąd, od którego orzeczenia nie przysługuje środek odwoławczy. Z uzasadnienia 16. Orzeczenia krajowego sądu apelacyjnego, które mogą być zaskarżone do sądu najwyższego nie są decyzjami „sądu lub trybunału, od którego orzeczeń prawo krajowe nie przewiduje odwołania” w rozumieniu art. 234. Sam fakt, iż rozpoznanie sprawy co do istoty jest poprzedzone oceną dopuszczalności środka, nie pozbawia stron postępowania środka odwoławczego. 19. (…) Wtedy, gdy od orzeczenia sądu krajowego przysługuje odwołanie do sądu najwyższego -na zasadach takich jak w niniejszej sprawie – wspomniany sąd krajowy nie ma obowiązku kierowania pytania do ETS, zgodnie z treścią ustępu 3 art. 234. - Czas i forma pytania 1) Lord Denning w sprawie Bulmer v. Bollinger – 1974-wskazówki krajowe, dotyczące tego kiedy sądy angielskie powinny występować do ETS z pytaniem prejudycjalnym. a) pytanie powinno być skierowane, gdy rozstrzygnięcie danej kwestii prawa wspólnotowego ma decydujący wpływ na wynik sprawy b) sąd krajowy winien jest orzekać w zgodzie z orzecznictwem ETS w danej materii c) sąd krajowy może uznać sprawę za nie budzącą wątpliwości (acte clair) i rozstrzygnąć ją samodzielnie w zależności od skali jej trudności i powagi zagadnienia d) przed podjęciem decyzji odnośnie skierowania pytania prejudycjalnego, w pierwszej kolejności sąd powinien poczynić ustalenia faktyczne w sprawie Lord Denning wskazał także na okoliczności, które sąd krajowy powinien wziąć pod uwagę zanim zdecyduje się skierować pytanie do ETS: a) długi czas oczekiwania na wydanie rozstrzygnięcia prejudycjalnego przez ETS’ b) koszty postępowania (ETS stoi na stanowisku, że wystąpienie z pytaniem prejudycjalnym jest kwestią wpadkową, która pojawia się niejako „przy okazji” rozstrzygania co do meritum sprawy, z związku z tym o kosztach decydować ma sąd krajowy) c) powinno się uwzględniać wolę stron postępowania-jeżeli strony nie życzą sobie wystąpienia z pytaniem prejudycjalnym, sąd krajowy musi wziąć to pod uwagę 2) początkowe podejście ETS · 6/64 Flaminio Costa v. Enel – wyrok z dnia 15 lipca 1964 r. 1. „Udzielając odpowiedzi na pytanie prejudycjalne Trybunał nie prawa oceniać ważności przepisu prawa krajowego w świetle postanowień Traktatu (…). W przypadku jednak, gdy sąd krajowy nieprawidłowo sformułował pytanie prejudycjalne, Trybunał może wybrać z jego treści te elementy, które dotyczą interpretacji Traktatu”. 2. „Art. 234, oparty na podziale kompetencji pomiędzy sądy krajowe i ETS, nie uprawnia Trybunału do kontroli poczynionych przez sąd krajowy ustaleń faktycznych, ani też do krytyki wskazanej przez ten sąd podstawy i celu kierowanego pytania”. · 104/79 Pasquale Foglia v. Mariella Novello –wyrok (1) z dnia 16 grudnia 1981 r. Stan faktyczny Foglia (włoski dostawca) i Novello (francuski kupiec) zawarli umowę dotyczącą sprzedaży wina zawierającą specjalną klauzulę, zgodnie z którą Novello został zwolniony od płacenia podatków nakładanych przez Francję i Włochy w sytuacji, gdy podatki te były sprzeczne z prawem wspólnotowym. Transportem wina zająć się miała firma Danzas. W umowie zawartej z wspomnianą firmą, Foglia również zaznaczył, iż nie będzie ponosił kosztów opłat pobieranych w sprzeczności z prawem wspólnotowym. Danzas zapłaciło we Francji podatek, którego kwota włączona została do rachunku przedstawionego Foglii, który zapłacił całą kwotę a następnie, przed włoskim sądem, domagał się od Novello zwrotu kwoty zapłaconego przez siebie podatku. Novello odmówił, powołując się na klauzulę wyłączającą jego odpowiedzialność za koszty powstałe w związku z nielegalnie pobranymi opłatami oraz niezgodność pobranego podatku z treścią art. 95 Traktatu. Pytanie prejudycjalne I Sąd krajowy skierował do ETS pytanie prejudycjalne, prosząc o wyjaśnienie wątpliwości dotyczących zgodności kwestionowanego podatku z prawem wspólnotowym. ETS stwierdził, iż nie jest kompetentny do wydania orzeczenia prejudycjalnego w sprawie przedstawionej mu przez sąd krajowy, gdyż nie było w niej rzeczywistego sporu. Obie strony postępowania dążyły bowiem do tego, aby stwierdzono, iż pobranie podatku było sprzeczne z prawem wspólnotowym. Pytanie prejudycjalne II Po uzyskaniu powyższej odpowiedzi, sąd włoski skierował do ETS kolejne pytania, w drugiej sprawie Foglia (244/80) domagając się ustalenia, czy odpowiedź ta była zgodna z zasadą pozostawiania w gestii sądu krajowego oceny okoliczności faktycznych sprawy i konieczności wystąpienia z pytaniem. Z uzasadnienia ETS: 18. „Podkreślić należy, że do zadań ETS wynikających z treści art. 234 Traktatu należy wspomaganie krajowego wymiaru sprawiedliwości, a nie wydawaniu opinii doradczych w kwestiach o charakterze hipotetycznym, czy też generalnym. Do jurysdykcji ETS nie należy więc odpowiadanie na pytania przedstawione w ramach procedur zaaranżowanych przez strony, które służą jedynie uzyskaniu poglądu Trybunału na daną kwestię, a nie rozstrzygnięciu istniejącego między stronami sporu (…) Deklaracja Trybunału, zgodnie z którą nie uznał się on kompetentny do udzielenia odpowiedzi na pytanie sądu krajowego, nie narusza w żaden sposób kompetencji tego sądu, a służy jedynie zapobieżeniu stosowania procedury z art. 234 dla celów innych niż te, dla których została stworzona”. 21. „…Ocena konieczności wystąpienia z pytaniem dotyczącym interpretacji należy do sądu krajowego, który dokonuje jej w oparciu o stan faktyczny i prawny sprawy. Tym niemniej do kompetencji Trybunału należy, w razie potrzeby, kontrola okoliczności w jakich sąd krajowy skierował pytanie prejudycjalne…” 25. (…) Trybunał musi zwracać szczególną uwagę na to, aby procedura z art.234 nie była wykorzystywana do celów, które nie zostały przewidziane w Traktacie”. · C-320-322/90 Telemarsicabruzzo SpA v. Circostel, Ministro delle Poste e Telecommunicazioni and Ministerio della Difesa-wyrok z dnia 26 stycznia 1993 r. Stan faktyczny Sąd włoski skierował do ETS pytania o zgodność przepisów prawa krajowego dotyczących nadawania programów telewizyjnych z prawem konkurencji. Informacje na temat sprawy, podane przez ten sąd w ramach uzasadnienia skierowanych pytań były niewystarczające. Z uzasadnienia 6. „Dla zapewnienia użytecznej dla sądu krajowego interpretacji prawa wspólnotowego konieczne jest, aby sąd ten określił kontekst faktyczny i prawny kierowanych przez siebie pytań, lub przynajmniej okoliczności stanu faktycznego na którym pytania zostały oparte”. 7. „Spełnienie tych warunków jest szczególnie istotne na płaszczyźnie prawa konkurencji, w którym sprawy skomplikowane pod względem faktycznym i prawnym zdarzają się często”. 8. „Pytania skierowane przez sąd krajowy nie zawierają takich danych…” 9. „Pomimo tego, że Trybunał jest w posiadaniu pewnych informacji, dostarczonych przez sąd krajowy oraz uzyskanych w wyniku przesłuchania stron (…), są one fragmentaryczne i nie dają Trybunałowi takiej wiedzy na temat okoliczności faktycznych sprawy, która wystarczyłaby do dokonania w ich świetle odpowiedniej wykładni reguł kompetencji”. 10. „W tej sytuacji nie ma potrzeby udzielania odpowiedzi na zadane pytania…” · 60/98 Butterfly Music Srl v. Casorello Edizioni Musicali e Discografische Srl-wyrok z dnia 29 czerwca 1999 r. Z uzasadnienia 13. „(…) Wyłącznie do sądu krajowego, na którym spoczywa odpowiedzialność za wydawany wyrok, należy ocena konieczności uzyskania orzeczenia prejudycjalnego dla rozstrzygnięcia sprawy. Europejski Trybunał Sprawiedliwości może odmówić udzielenia odpowiedzi na pytanie sądu krajowego tylko, gdy jest całkowicie oczywiste, że żadna interpretacja prawa wspólnotowego nie ma żadnego związku z faktami, na których opiera się główne postępowanie lub jego celem, lub gdy (ETS) nie ma przed sobą faktograficznego lub prawnego materiału koniecznego dla udzielenia użytecznej odpowiedzi na zadane pytania”. 3) 1996 r. - Europejski Trybunał Sprawiedliwości opublikował wskazówki dotyczące pytań prejudycjalnych wnoszonych przez sądy krajowe [1997] 1 CMLR 78 Wskazówki te stanowią pewne podsumowanie dotychczasowego orzecznictwa Trybunału. Nie mają one charakteru prawnie wiążącego, lecz stanowią zbiór praktycznych informacji mających ułatwić sądom krajowym korzystanie z procedury prejudycjalnej. 1) Każdy sąd lub trybunał krajowy może zgłosić do ETS pytanie dotyczące interpretacji prawa wspólnotowego, jeżeli uzna, że jest to niezbędne dla wydania rozstrzygnięcia w sprawie. Sądy, od których orzeczeń nie przysługują żadne krajowe środki odwoławcze są zobowiązane do skierowania pytania chyba, że dana kwestia prawna została już przez ETS rozstrzygnięta lub nie budzi ona żadnych wątpliwości interpretacyjnych. 2) Wszystkie sądy krajowe - nawet te, od których orzeczenia przysługuje środek odwoławczy - mają obowiązek skierowania pytania do ETS, jeżeli kwestionowana jest ważność aktu wtórnego prawa wspólnotowego. Jeżeli jednak sąd krajowy poweźmie poważna wątpliwość co do ważności aktu wspólnotowego, na którym oparto regulację krajową, możliwe jest zawieszenie stosowania tej regulacji lub przyznanie środka tymczasowego. W pytaniu skierowanym do ETS sąd krajowy musi wskazać, dlaczego poddał w wątpliwość ważność danego aktu prawa wspólnotowego. 3) Pytania kierowane do ETS nie mogą dotyczyć interpretacji lub ważności środków prawa krajowego, a jedynie prawa wspólnotowego. 3) Decyzja w przedmiocie skierowania pytania, zawierająca jego treść powinna zostać przetłumaczona na wszystkie oficjalne języki Wspólnoty. Ze względu na fakt, iż sprawy, w których kwestionowana jest ważność prawa wspólnotowego dotyczą często interesu publicznego, państwa członkowskie oraz instytucje wspólnotowe są uprawnione do zgłaszania swoich uwag. W związku z tym wymaga się, aby kierowane do Trybunału pytanie sformułowane zostało w sposób jasny i precyzyjny. 4)Uzasadnienie decyzji powinno być zwięzłe i zawierać dane, których znajomość wystarczy Trybunałowi oraz innym uczestnikom postępowania (państwom członkowskim, Komisji, a w niekiedy także Radzie, czy Parlamentowi) dla pełnego zrozumienia faktycznego i prawnego kontekstu sprawy. W szczególności wskazywać musi: - istotne okoliczności stanu faktycznego oraz występujące w sprawie problemy prawne -przyczyny dla których sąd krajowy uznał za konieczne skierować pytanie do ETS -streszczenie argumentacji przytoczonej przez strony postępowania (jeśli zajdzie taka potrzeba) Do decyzji muszą być także załączone kopie wszelkich istotnych dla sprawy dokumentów, a zwłaszcza teksty znajdujących w niej zastosowanie przepisów prawa krajowego (…). 5)Sąd lub trybunał może skierować do ETS pytanie, jak tylko zorientuje się, że rozstrzygnięcie w zakresie interpretacji lub ważności jest niezbędne dla wydania orzeczenia. Podkreślić jednak należy, że Trybunał nie jest władny rozstrzygać co do okoliczności faktycznych sprawy, albo interpretacji, czy też stosowania prawa krajowego. W związku z tym decyzja o skierowaniu pytania powinna zapaść dopiero w momencie, w którym sąd krajowy będzie w stanie – choćby hipotetycznie - określić jego kontekst faktyczny i prawny. Dla dobra wymiaru sprawiedliwości, przed wystosowaniem pytania sąd krajowy powinien przesłuchać obie strony postępowania. 6)(kwestie techniczne) 7)Postępowanie prejudycjalne przed Trybunałem jest wolne od kosztów. Trybunał nie wydaje w tym zakresie rozstrzygnięcia 4) Doktryna acte eclaire i acte clair · 28-30/62 Da Costa en Schaake NV, Jacob Meijer NV, Hoechst-Holland NV v. Netherlands Inland Revenue Administration-wyrok z dnia 27 marca 1963 r. W tej sprawie organ krajowy skierował do ETS pytanie prejudycjalne, na które ETS udzielił odpowiedzi w innej sprawie, lecz na tle identycznego stanu faktycznego (26/62 Van Gend den Loos). 1. „Autorytet interpretacji na podstawie art. 234 już danej przez Trybunał może pozbawić obowiązek (z art. 234 par.3) jego celu i w ten sposób uczynić go bezprzedmiotowym. Tak jest szczególnie w przypadku, gdy podniesiona kwestia jest materialnie identyczna z kwestią, która była już przedmiotem orzeczenia prejudycjalnego w podobnej sprawie” (doktryna acte eclaire). · 283/81 CILFIT and Lanificio di Gavardo SpA v. Ministry of Health-wyrok z dnia 6 października 1982 r. Stan faktyczny Sprawa dotyczyła sporu pomiędzy importerami wełny, a włoskim Ministerstwem Zdrowia w związku z opłatami za badanie wełny sprowadzanej spoza Wspólnoty. Importerzy twierdzili, iż powinni być zwolnieni od ponoszenia tych opłat na mocy rozporządzenia z 1968, które zakazywało pobierania opłat podobnych do ceł w stosunku do niektórych produktów, wymienionych w aneksie do wspomnianego rozporządzenia. Na liście tej nie znalazła się jednak wełna, której importerami byli powodowie. Kwestia prejudycjalna ...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pldoc.pisz.plpdf.pisz.plgbp.keep.pl
|
