Odnośniki

• Indeks
• Fansadox Collection 046 - Drug Lord Migel Diaz, Fansadox Collection
• Feynman Richard Phillips - Pan raczy żartować, Biografie
• Fitness Rx for Men - March 2015 USA, CZYTELNIA ZUPEŁNIE NOWA
• Faworki, PRZEPISY ciastka,ciasta
• Feliks Koneczny CZY POLITYKA NALEŻY DO CYWILIZACJI, Feliks Koneczny, Feliks Karol Koneczny
• Faszerowane pomidory i papryki, WARZYWA I OWOCE(6)
• Feature-Based Vector Simulation of Water Waves, Tworzenie gier, Resources, Water
• Filastrocche - rymowanki, Filastrocche - rymowanki
• Fansadox Collection 285 The Birthday Gift 8 - The Favorite - Erenisch, Fansadox Collection
• Fitzak Sebastian - 01 - Klinika, FITZEK SEBASTIAN
• zanotowane.pl
• doc.pisz.pl
• pdf.pisz.pl
• miguel.keep.pl

Filozofia,

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

HISTORIA FILOZOFII

KATREZJUSZ

ŻYCIE. Rene  Descartes (lub Des Cartes, z łacińska Cartesius, w spolonizowanym brzmieniu Kartezjusz) żył od 1596 – 1650. Urodzony w prowincji Touraine, wychowany  w jezuickiej szkole La  Fleche (1604-1612), potem do 1618 mieszkał w Paryżu i studiował matematykę. Lata 1618-1629 spędzał, chcąc poznać świat i ludzi, w wierze życia światowego i dworskiego, w ojczyźnie i za granicą, w podróży i wyprawach wojennych(jako ochotnik brał udział w wojnie 30-letniej), przerwał wszakże raz po raz taki tryb życia i powracał do studiów. W 1629 usunął się ostatecznie w zacisze holenderskie i, znalazłszy tam całkowity spokój, pogrążył się w pracy; tam spędził lat 20, całą prawie resztę życia, tam napisał główne swe dzieła. W 1649 r. na zaproszenie królowej szwedzkiej Krystyny udał się do Sztokholmu, gdzie jednak, nie zniósłszy północnego klimatu, już w następnym roku umarł.

Kartezjusz był jakby uosobieniem typu uczonego; był tylko i wyłącznie uczonym. Bez ambicji osobistych ( w przeciwieństwie np. do Fr. Bacona), bez aspiracji do pouczania ludzi i poprawiania świata, opanowany był tylko żądzą udoskonalenia własnego umysłu i poznania prawdy; ten cel kierował jego życiem od początku do końca.

PISMA. Filozofia była dla Kartezjusza – po dawnemu – uniwersalną nauką: „Cała filozofia jest jak drzewo, którego korzeniem jest metafizyka, pniem – fizyka, a gałęziami – pozostałe nauki, sprowadzające się do trzech, mianowicie: do medycyny, mechaniki, etyki”.

Jego działalność badawcza obejmowała prawie cały ten zakres: pracował twórczo nie tylko na polu metafizyki, ale również na polu matematyki, fizyki i biologii.

Ostrożny,  jedynie na opinii najwybitniejszych uczonych; z nimi prowadził obszerną korespondencję naukową i utwory swe komunikował im w rękopisie.

Pierwszy jego publikacje ukazała się dopiero w 1637 r.; nosiła tytuł: Essais, a zawierała filozoficzne studium Discours de la methode oraz prace matematyczne (Geometrie) i fizykalne (Dioutrique i Meteorem). Następnie w 1641 r. wyszło jego główne dzieło filozoficzne, Meditationes de prima philosophia (francuski przekład w 1647 r.). Po nim nastąpiły jeszcze Princip philosophiae, 1644 i monografia psychologiczna Les passions  de l’ame, 1649. Już po śmierci autora wyszły: młodzieńcza praca metodologiczna Regulae ad directionem ingenii ( pisana zapewne w 1628) i dialog La recherche de la verte par la lumiere naturelle (obie prace wydane w 1701) oraz fragmenty  z dzieła Le monde ou le traite de la lumiere, którego – po potępieniu Galileusza – autor nie chciał ogłosić (wyd. w 1664).

POPRZEDNICY. Kartezjusz podawał się za myśliciela, który zerwał z dotychczasową tradycją , jako bezwartościową, i zaczął budowę nauki zupełnie od początku. Istotnie, był myślicielem oryginalnym; niemniej był daleko bardziej związany z tradycją, niż twierdził. Mianowicie, z tradycją scholastyki. Zagadnienia jego metafizyki były te same, co scholastyków wielkiej epoki; a i postawa, jaką zajmował przy ich rozwiązywaniu, bliska była postawie prądu augustyńskiego (samego Augustyna, Bonawentury, Dunsa Szkota). Zasadniczy subiektywny punkt wyjścia jego filozofii: cogito, ergo sum, koncepcja Boga, szukanie źródła wiedzy w Bogu, prymat woli i koncepcji wolności, woluntarystyczna teoria sądu, nawet różne szczegóły, jak słynny przykład kawałka wosku – to wszystko jest już u Augustyna. Niektóre znów poglądy epistemologiczne, koncepcja nieograniczonej wolności Bożej itp., były przygotowane przez okhamistów. W szczególności słynne Kartezjuszowskie cogito, ergo sum było  wypowiedziane przez Augustyna i wielokrotnie powtarzane przez scholastyków, a i współcześnie z Kartezjuszem uzasadnione na nowo przez Campanellę. Mimo to zależności Kartezjusz wprowadził nową metodologię i wybudował nowy system filozofii.

ROZWÓJ. Po długich studiach nad naukami i po różnorodnych próbach własnych Kartezjusz ustalił swą metodę  naukową. Dzień 11 listopada 1620 r. uważał za datę odkrycia tej metody, a koło 1626 r. metodologia jego była już wykończona. Po okresie poszukiwań metodologicznych nastąpił okres drugi: budowanie systemu. Okres ten rozpoczął się po przybyciu Kartezjusza do Holandii, a przed 1637 r. przewodnie idee systemu były już ustalone.

POGLĄDY KARTEZJUSZA

I.METAFIZYKA.

1.METODA. Gdy Kartezjusz postanowił dokonać reform nauki, stan jej był nie pomyślny: scholastyka była skończona, a Odrodzenie do pozytywnych wyników nie doszło. Główne dzieła Bacona i Galileusza ograniczały się do nauk empirycznych i nie obejmowała filozofii.

Przyczynę niezadowalającego stanu nauk Kartezjusz widział w braku odpowiedniej metody: badania naukowe o tyle tylko będą mogły być prowadzone pomyślnie, o ile przedtem będzie dla nich znaleziona metoda. „Metoda” stała się głównym hasłem i pierwszym zadaniem jego filozofii. Wielu było od czasu Odrodzenia uczonych, co szukali nowej metody, ale dopiero Kartezjusz pojął głębiej to zdanie: zabiegał nie o taką metodę, która ułatwi zdobywanie wiedzy, ale o taką, która zapewni jej niezawodność.

Miarą niezawodna wiedzy była dla Kartezjusza jasność i wyraźność. Co jest jasne i wyraźne (Clair et didtinct), to jest pewne. A jasna i wyraźna – wiedza dotychczasowa, według niego, nie była, z wyjątkiem matematyki. Nie był wyraźne ani spekulacje scholastyczne, ani wiadomości faktyczne, dostarczone przez doświadczenia. Ideał naukowy Kartezjusza był różny od scholastycznego, a także i od ideału Bacona; nie spekulacyjny, ale racjonalistyczny.

Jasne i wyraźne było dla Kartezjusza to, co proste. Jedynie złożone myśli są splątane i ciemne, i tylko one ulegają błędom. Nauce potrzebna jest zatem metoda, która wykrywa proste składniki myśli. W tym sylogizm nic nie pomoże. To zadanie spełnić może natomiast metoda analityczna, jaka jest stosowana w arytmetyce. Kartezjusz zastosował ją przede wszystkim w geometrii i zbudował geometrie analityczną (której ideę powzięli byli niegdyś akhamiści). A spodziewał się, że i inne nauki będą korzystać z jej dobrodziejstw.

Na drugi jeszcze punkt kładł w metodzie naukowej nacisk. Chciał, aby pod względem ścisłości i pewności wszystkie nauki stały się podobne do matematyki. Matematyka zaś swe zalety naukowe czerpie stąd, że rozważa same tylko własności ilościowe. Dążył tedy do tego, by wszystkie nauki ograniczyć do rozważań ilościowych.  Liczbowo daje się ująć przestrzeń oraz (wedle nowych naówczas odkryć Galileusza) – ruch. Otóż ideałem Kartezjusza było wszelkie własności rzeczy wywiesić z kształtu i ruchu, całą przyrodę rozważać wyłącznie geometrycznie i mechanicznie. Wraz z metodą analityczną to dążenie do matematycznego traktowania zjawisk stanowiło osnowę Kartezjańskiej koncepcji nauki. W przekonaniu zaś, że ta sama metoda obowiązuje we wszystkich naukach, pracował nad stworzeniem powszechnej nauki (mathesis universalis), racjonalnej, analitycznej, matematycznej, ujmującej w jednym systemie całokształt wiedzy o wszechświecie.